مراتب و اقسام روح
همانطور که قبلا بیان شد ، روح ذو مراتب بود و هر کدام نیز وظایف خاصی را دارند. از جمله روحی که وظیفه اش القاء آیات بر قلب پیامبر (ص) بوده و روح القدس یا جبرئیل نام داشت، روح اعظم، روح بدنی، مادی ، روح شهوت و ... و نیز همانطوریکه قبلا بیان شد جایگاه اصلی روح در عالم ملکوتی و عالم امر و بعبارتی عالم روح و نفس است و در موجودات تجلی می یابد.
2- ملائکه و اوصاف وجودیش در دیدگاه قرآن؛
یکی دیگر از موجوداتی که در قرآن از آن بارها، نام برده شده است. ملائکه می باشد که اعتقاد به آنها را از شرایط و لوازم ایمان هر مسلمانی می داند.
امن الرسول بها انرل الیه من ربّه و المؤمنون کلَّ امن با... و ملائکه و کتبه و رسوله8
پیامبر به آنچه که خدایش بر او نازل کرده بود ایمان داشت و نیز تمامی مومنین به خدا، ملائکه ، کتابها و فرستادگانش ایمان آوردند.
* در آیه فوق ایمان به ملائکه در کنار ایمان به خدا – قرآن و انبیاء بحساب آمده است .
* اما قرآن یک سلسله اوصاف و خصوصیاتی را برای ملائکه اشاره کرده است که برخی بقرار زیر است.
1- عبادت و بندگی خدا: بطور کلی از نظر قرآن ملائکه موجوداتی هستند که همواره به عبادت تسبیح و سجده او مشغولند و در برابر او خاشع و متواضع هستند.
ولله یسجد ما فی السموات و ما فی الارض من دابه و الملائکه و هم لایستکبرون (9)
آنچه در آسمان و زمین است از جنبندگان و ملائکه برای خدا سجده می کنند و هیچگاه کبر نمی ورزند.
2- عدم سرپیچی از فرمان خدا: بطور کلی ملائکه موجوداتی هستند که مطیع اوامر الهی بوده هیچگاه از فرامین الهی دور نمی شوند .
لایسبقونه بالقول و هم بامره یعقلون (10)
ملائکه هرگز در سخن بر او – خدا – پیشی نمی گیرند و طبق فرمان او عمل می کنند
وظایف و اعمال ملائکه در دیدگاه قرآن ؛
قرآن کریم، وظایفی را برای ملائکه در نظر گرفته است ، که در زیر به برخی اشاره می شود.
1- تدبیر امور عالم: از دیدگاه قرآن، فرشتگان ، مدّبران امور عالم هستند و این تدبیر به فرمان خدا و از عالم عرش صورت می گیرد.
وً النازعاتِ غَرقاً و الناشطات نَشطاً و السابحاتِ سَبحاً فالسّابقات سَبقاً فالمدُبراتِ امراً. (11)
و سوگند به فرشتگانی که از موقف خود حرکت می کنند ، سوگند به آنها که از سوی هدف رهسپار شوند؛ سوگند به آنها که عازم ماموریت خود می شوند. سوگند به آنها که بریگدیگر سبقت می گیرند سوگند به آنها که به امور و تدبیر عالم می پردازند.
2- نزول وحی بر انبیاء : یکی دیگر از وظایف ملائکه از نگاه قرآن ، نزول وحی بر انبیاء است، یعنی ملائکه مأمورند که پیام الهی را – وحی – از خدا گرفته و بر قلب پیامبر القاء کند.
وَالصّافّا مالزَاجِراتِ زجراً فاّلئالیاتِ ذِکرَاً(12)
و سوگند به ملائکه که صف می کشند و سوگند به فرشتگانی که (شیاطین) را می دانند و سوگند به ملائکه ای که وحی را بر (پیامبر )، می خوانند.
3- حفاظت انسانها : یکی دیگر از وظایف ملائکه از نگاه قرآنی نگهبانی مردم است و این کار را به فرمان خدا انجام می دهد.
و هو القاهرُ فوقَ عبادهِ و یرسلُ علیکمُ حفظه.(13)
و اوست (خدایی) که مسلط است بر بندگانش و نگاهبانانی را بر شما می فرستد .
4- قبض روح انسانها : یکی دیگر از وظایف مهم ملائکه قبض ارواح انسانها است . و این کار بوسیله ملائکه خاصی بنام عزرائیل یا ملک الموت انجام می گیرد. و آنها این کار را نیز بفرمان خدا انجام می دهند. الّذینَ تَتَوَفّا هم الملائکهُ ظالمی اَنفُسهِم فَاَلقَوِ السّلَم.(14)
5 - ثبت اعمال و افعال انسانها: یکی دیگر از وظایف ملائکه ثبت و ضبط هر آنچه که توسط انسانها انجام می گیرد است هر آنچه ا زنیک و بد در خفا و ظاهر انجام می دهند در نامه اعمالشان می نویسند و در دادگاه عدل الهی براساس آن مجازات می بینند.
انّ رُسُلنا یکتُبونَ ما تَمکُرٌنَ .(15)
همانا فرستادگان ما، آنچه فریبکاری می کنند می نویسند
6- اعمال ملائکه در قیامت : ملائکه علاوه بر وظایف فوق که در عالم دنیا انجام می دهند، وظایفی را در عالم قیامت دارند از جمله اجرای سوال ، میراندن انسانها در نفخه صور و زنده کردن آنها، دادن نامه اعمال و رسیدگی به حساب مردم در قیامت ، ثواب و غذاب در عالم برزخ ... از جمله وظایف ملائکه است.
و ما جعلنا اصحاب النّار الاّ ملائکه (16)
و ماکسی را جزء ملائکه صاحبان دوزخ قرار ندادیم.
