در دین یهود و کتاب تلمود (۱)بارها به نجات بخشی آخرالزمان اشاره شده‌است.
کلمهٔ فارسی «مسیحا» نیز از روی کلمهٔ عبری «ماشیح» و با توجه به تلفظ لاتین آن "Messiah" ساخته شده‌است.(۳) ماشیح واژهٔ عبری به معنای«مسیح رهایی‌بخش» است و از ریشهٔ عبری«مشح» یعنی «پاک کردن با روغن مقدس» مشتق شده است. یهودیان مانند اقوام و ملل باستان پیش از نصب پادشاه و کاهن به سر آنها روغن می‌مالیدند تا نشانهٔ موقعیت جدید آنها و نیز علامت آن باشد که روح الهی در آنها حلول کرده‌است.قلمرو مفهومی واژه «ماشیح» رفته رفته گسترش پیدا می‌کند و معنای گوناگونی می‌یابد.کلمهٔ ماشیح به تمام پادشاهان و پیامبران قوم یهود و همچنین به کورش پادشاه ایران و یا هرکس که خداوند او را مامور انجام کار خاصی می‌کرد اشاره داشت. این کلمه درنهایت امر معنی خاصی یافت و اشاره به کسی داشت که از سوی خداوند فرستاده شده و قداست خاصی دارد.(۴)
کنیسه موعودباور باروخ ها-شِم در شهر دالاس تگزاس آمریکا.
طبق اعتقاد عمومی یهود نام ماشیح جز یکی از هفت چیزی است که پیش از خلق عالم هستی آفریده شده‌است.«از آغاز خلقت عالم، پادشاه ماشیح به دنیا آمد زیرا لزوم وجود او حتی پیش از آنکه جهان آفریده شود به ذهن خداوند خطور کرد.» چنین عقیده‌ای در انجیل یوحنا دربارهٔ مسیح(ع) نیز وجود دارد.(۵) ماشیح انسانی آسمانی و موجودی معجزه گراست که خداوند قبل از خلقت جهان وی را آفرید و او در آسمان می‌ماند تا زمان فرستادن وی فرا برسد. به او«پسر انسان» نیز می‌گویند زیرا به شکل انسان ظاهر می‌شود هرچند که سرشت وی آمیخته‌ای از خدا و انسان است.او تجسم خدا در تاریخ است.و پادشاهی از نسل داوود است که پس از ظهور ایلیای نبی خواهد آمد تا مسیر تاریخ یهود بلکه بشریت را اصلاح نماید.او به رنج و محرومیت یهودیان پایان می‌دهد و آنها را رهایی خواهد بخشید. یهودیان پراکنده در تبعید را گرد هم آورده آنها را به صهیون باز خواهد گرداند دشمنان قوم یسرائیل را از بین برده اورشلیم(قدس) را به پایتختی خود برخواهد گزید.(۷)
برخی از انبیاء مژده داده‌اند که این سلطنت تنها برای یهود نیست بلکه همگانی است و همهٔ ملتهای جهان از آن برخوردار خواهند شد. یک یهودی نویسنده در بارهٔ آمدن داوود می‌گوید: «یک عقیدهٔ عمومی وجود داشت که حالت رفاه و آسایشی که به دست داوود پدید آمده تا ابد پایدار خواهد ماند و ناتان نبی در پیشگویی خود مبنی بر جاودانگی تخت داوود این نظر را تایید کرد.»(۷) این باور به قدری قطعی بود که گفته می‌شود خود داوود نیز آنرا به پسرش سلیمان مژده داده‌است.(۸) مطلبی که در این میان از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد این است که ماشیح چه زمانی ظهور خواهد کرد. به همین دلیل است که در دین یهود ودر تلمود محاسبات زیادی دربارهٔ تاریخ ظهور موعود یافت می‌شود که اغلب آنها تاریخی در حدود قرن پنجم میلادی را نشان می‌دهد. در جایی ایلیای نبی به دانشمندی می‌گوید:
دنیا در حدود ۴۲۵۰ سال دوام خواهد داشت و ماشیح در ۵۰ سال پایانی ظهور خواهد کرد.
با این حال این محاسبات از سوی اکثریت دانشمندان یهود قبیح شناخته شده و اخطارهایی وجود دارد که کسانی را که تاریخ پایان ذلت اسرائیل و ظهور ماشیح را محاسبه می‌کنند لعنت می‌کند و این بدان دلیل است که این کار امیدهایی در دل مردم ایجاد می‌کند که اگر این امر محقق نشود باعث یأس و ناامیدی مردم می‌شود در صورتی که در تعلیمات این دین وجود دارد «اگرچه فرارسیدن پایان ذلت تأخیر یافت مع ذالک در انتظارش باش»(۹) دربارهٔ چگونگی وضع جهان پس از ظهور ماشیح نیز مطالب زیادی وجود دارد. در کتاب مزامیر داوود (مزمور ۷۲ بند ۷) آمده:
«در زمان او صالحان خواهند شکفت و وفور سلامتی خواهند بود. مادامی که ماه نیست نگردد او حکمرانی خواهد کرد، از دریا تا دریا و از نهر تا اقصای جهان. به حضور وی صحرانشینان گردن خواهند نهاد و دشمنان او خاک را خواهند لیسید.»(۱۰) و در جای دیگر از کتاب مزامیر آمده‌است:
«... قومها را به انصاف داوری خواهد کرد. آسمان شادی کند و زمین مسرور گردد، دریا و پری آن غرش نمایند. صحرا و هرچه در آن است به وجد آید.
آنگاه تمام درختان جنگل ترنم خواهند نمود به حضور خداوند، زیرا که می‌آید، زیرا که برای داوری جهان می‌آید. ربع مسکون را به انصاف داوری خواهد کرد، قومها را به امانت خود.(۱۱) و در جایی دیگر آثار به وجود آمده توسط ماشیح را بر دنیای آینده در ۱۰ گفتار بیان کرده‌اند:
۱.او جهان را به نور خویش روشن خواهد کرد.
۲.خداوند از اورشلیم آب روان جاری خواهد ساخت و هرکسی بیماری دشته باشد بواسطهٔ آن شفا خواهد یافت.
۳.درختان را وادار می‌کند تا هر ماه میوه آورند و انسان از میوه‌های آن می‌خورد و شفا می‌یابد.
۴.تمام شهرهای ویران شده را از نو آباد خواهد کرد و در جایی ویرانه یافت نخواهد شد.
۵.خداوند اورشلیم را با سنگهای یاقوت از نو بنا خواهد کرد.
۶.صلح جاویدان در سراسر طبیعت حکم فرما خواهد شد.
۷.خداوند تمامی حیوانات و خزندگان را فرا می‌خواند و با آنها و با تمام اسرائیل عهد خواهد بست.
۸.گریه و شیون و زاری در جهان نخواهد بود.
۹.مرگ دیگر در دنیا وجود نخواهد داشت.
۱۰.دیگر نه آه و ناله‌ای به گوش می‌رسد و نه فریاد و فغانی، نه غم و اندوهی وجود خواهد داشت ونه حزن وماتمی.(۱۲)
اعتقاد به منجی در دین یهود سابقه‌ای طولانی داشته و تا به امروز نیز همچنان ادامه دارد و چیزی از شدت آن کاسته نشده است. مؤید این سخن یهودیان اشغالگر قدس است. هم اکنون که یهودیان صهیونیست برخاسته و با اشغال فلسطین درصدد برآمدند حقارت همیشگی قوم یهود را برافکنند چیزی از تب و تاب انتظار موعود کاسته نشده به گونه‌ای که علاوه بر دعاهای روزانهٔ خود برای منجی در پایان مراسم سالگرد بنیان‌گذاری رژیم اسرائیل غاصب، پس از دمیدن در شیپور عبادت، این گونه دعا می‌کنند: «ارادهٔ خداوند، خدای ما چنین باد که به لطف او شاهد سپیده‌دم آزادی باشیم و نفخ صور مسیحا گوش مارا نوازش دهد.(۱۳) همچنین عده‌ای از این اعتقاد سوء استفاده کرده و خود را به دروغ ماشیح معرفی کرده‌اند که تعداد آنها هم کم نیست. به عنوان نمونه می‌توان از برکوخبا، ابوعیسی اصفهانی، یودغان و داوود الرائی و در دوران معاصر در غرب نیز کسانی مانند: دیوید رئووینی، شبتای زوی و فرانک نام برد.(۱۴) در پایان باید گفت که با اندکی دقت می‌توان دریافت که موضوع «منجی» همانند موضوع «دین» امری کلی و فراگیر است. تمامی ملل از دین و آئینی پیروی می‌کنند که با یکدیگر مشترکات زیادی دارند اما هرکدام با نام خاصی یاد می‌شود. همچنین هر قوم و ملتی منجی آخرالزمان را باور دارد ولی هر آئینی وی را با نامی معرفی می‌کند. اینکه او در زمان فراگیر شدن ظلم و فساد ظهور می‌کند و با ظلم و بی‌عدالتی مبارزه می‌کند و فردی است آسمانی و مقدس که دارای صفات نیک و از خاندان نبوت است و... در تمام ادیان موجود است اما تعریف ادیان مختلف از منجی وشرایط دنیا قبل و بعداز ظهور با یکدیگر تفاوت دارد.
پس وظیفهٔ افراد منتظر این است که با بررسی و تحقیق خود دریابند کدام دین کاملتر و کدام تعریف و ویژگی‌های ارائه شده از منجی موعود و شرایط به وجود آمده توسط وی معقولانه‌تر است. بی‌شک هر عقل سلیمی پس از اندکی بررسی درمی‌یابد که دقیق‌ترین و صحیح‌ترین تعاریف ارائه شده تاکنون توسط دین «اسلام» است که این قضیه را به عنوان یک استراتژی موشکافی کرده و آنرا امری هدفمند می‌داند که این هدف رسیدن به کمال حقیقی است که به دست «قائم آل محمد (عج)» به وجود می‌آید. به امید روزی که جزء هدایت یافتگان باشیم و ظهور مولایمان را درک کنیم ودر رکاب ایشان باشیم.
[ویرایش] منابع و پانویس‌ها
* کلمهٔ تلمود به معنای آموزش از فعل ثلاثی عبری «لمد» (یاد داد) می‌آید و با واژه تلمیذ و مشتقات آن که در زبان عربی رباعی هستند ارتباط دارد. تلمود به کتابی بسیار بزرگ که احادیث و احکام یهود را در بردارد اطلاق می‌شود.
* گنجینه‌ای از تلمود، آبراهام کهن، ترجمهٔ امیر فریدون گرگانی زیر نظر یهودا حی، چاپ اول ۱۳۸۲، انتشارات اساطیر، صفحه ۳۵۱
* آشنایی با ادیان بزرگ، حسن توفیقی، چاپ پنجم ۱۳۸۱، انتشارات سمت، صفحه ۱۰۱
* دائرةالمعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، جلد پنجم، دکتر عبدالوهاب المسیری، ترجمهٔ مؤسسهٔ مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، چاپ اول پائیز ۱۳۸۳، صفحهٔ ۳۱۹.
* گنجینه‌ای از تلمود، آبراهام کهن، ترجمهٔ امیر فریدون گرگانی زیر نظر یهودا حی، چاپ اول ۱۳۸۲، انتشارات اساطیر، صفحهٔ ۳۵۲.
* برای مطالعهٔ بیشتر ر.ک به دائرةالمعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، جلد پنجم، دکتر عبدالوهاب المسیری، ترجمهٔ مؤسسهٔ مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، چاپ اول پائیز ۱۳۸۳، صفحهٔ ۳۱۹.
* طلوع، فصلنامه تخصصی مذاهب و فرق اسلامی، سال ششم، شمارهٔ ۲۲، تابستان ۸۶، مقالهٔ «منجی‌گرایی در ادیان، مریم محمدی آرانی، صفحهٔ ۴۱.
* کتاب اول پادشاهان، باب ۲ بند ۴، جولیوس کرینسون، انتظار مسیحا در آئین یهود، ترجمهٔ حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات ادیان و مذاهب، چاپ اول ۱۳۷۷، صفحهٔ ۲۰.
* گنجینه‌ای از تلمود، آبراهام کهن، ترجمهٔ امیر فریدون گرگانی زیر نظر یهودا حی، چاپ اول ۱۳۸۲، انتشارات اساطیر، صفحهٔ ۳۵۶.
* آشنایی با ادیان۱، یهودیت، عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، قم، انجمن معارف اسلامی ایران، چاپ اول بهار ۱۳۸۲، صفحهٔ ۱۶۹.
* طلوع، فصلنامه تخصصی مذاهب و فرق اسلامی، سال ششم، شمارهٔ ۲۲، تابستان ۸۶، مقالهٔ «منجی‌گرایی در ادیان، مریم محمدی آرانی، صفحهٔ ۴۴.
* گنجینه‌ای از تلمود، آبراهام کهن، ترجمهٔ امیر فریدون گرگانی زیر نظر یهودا حی، چاپ اول ۱۳۸۲، انتشارات اساطیر، صفحات ۳۵۸و۳۵۹.
* آشنایی با ادیان بزرگ، حسن توفیقی، چاپ پنجم ۱۳۸۱، انتشارات سمت، صفحه ۱۰۲.
* دائرةالمعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، جلد پنجم، دکتر عبدالوهاب المسیری، ترجمهٔ مؤسسهٔ مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، چاپ اول پائیز ۱۳۸۳، صفحهٔ ۳۲۱.
