شنبه ۱۱/۷/۸۴ در مركز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفيد نشست «هويت زن در اديان» با حضور نمايندگانی از اديان توحيدی برگزار شد. خانم‌ها مرجان يشايائي، توران بهرامي، ژاسنت صليبي به ترتيب درباره نقش و جايگاه زن در دين يهود، زرتشت و مسيحي صحبت كردند. مهدي مهريزي نيز به تبيين جايگاه زن در اسلام پرداخت. مطلبي كه از پی مي‌آيد، گزارشي از مطالب مطرح در نشست است، اگر چه مطالب ارائه شده توسط سخنرانان بيش از هر چيز توصيفي از برداشت‌هاي موجود در آيين‌هاي چهارگانه فوق درباره زن بود و كمتر به موضوع به طور اختصاصي يعني “هويت” پرداختند.
یکی از نکات جالب توجه در گفتارها تاکید بر مفهوم آخرالزمان در برداشت‌های ارائه شده از آیین زرتشت و یهود است. نکته جالب‌تر، موضع علمای یهود در مورد تعطیل بودن احکام تا زمان ظهور منجی عالم بشریت است که شبیه به برداشت بخشی از علمای سنتی شیعه است.
در هر چهار برداشت، اگرچه در حوزه نظری ما شاهد برابر انگاری زنان در برابر مردان هستیم، زمانی که وارد حوزه خانواده می‌شویم شاهد تغییر رویکرد هستیم. به طور مثال در آيين زرتشت زنان چنان خادم مردان هستند كه بايد روزانه سه بار در پيشگاه مرد سجده كنند.هويت زن در آيين يهود
مرجان يشايایي (نماينده انجمن كليميان )
دين يهود، مبتني بر نظامی حقوقي است. بعد از فروپاشي معبد دوم (70 سال بعد از ميلاد) توسط روميان، شاهد عرفي شدن نظام حقوقي هستيم. اولين گام در اين زمينه، تعطيل كردن اجراي احكام حدود مانند اعدام و قطع دست تا «ظهور منجي عالم بشريت» است. در اروپا فعاليت دادگاه‌هاي يهودي تا قرن 18 براي تنفيذ قوانين يهودي (به جز قصاص و حدود) ادامه داشت. با طرح انديشه‌هاي جديد در زمينه «خودمختاري نوع بشر» و تاكيد بر حق قانون‌گذاري عام توسط انسان، شاهد محدودتر شدن حوزه فعاليت دادگاه‌هاي يهودي به امور ازدواج، طلاق، ارث و وصيت هستيم. لذا طي فرآيند گفته شده شريعت يهودي به مرور زمان به قوانين عرفي تبديل مي‌شود. اگر چه علماي يهود در برابر عرفي شدن قوانين خانواده مقاومت کردند. از نظر ايشان، وجود قوانين سخت‌گيرانه فعلي ازدواج، ضامن استحكام خانواده است. همچنين ثواب تنها در چارچوب خانواده شرعي رخ مي‌دهد، لذا ضرورت دارد از حريم خانواده دفاع شود.
سهم دختر يهودي از ميراث پدري، صرفا” جهيزيه است. اگر چه با اصلاح قانون، سهم ايشان به يك دوم سهم پسران افزايش يافت. دختر يهودي، مانند دختران مسلمان، حق درخواست طلاق (و طلاق غيابي) را ندارند. اگر چه با گسترش فرقه «رفورميست‌ها» در امريكا شاهد دور زدن قوانين يهودي هستيم.
در بحث از طلاق، پيشنهاد قرار دادن حق طلاق به عنوان شرط ضمن عقد در «گنگره جهاني زنان يهود» ارائه شد، اما اين راه‌حل تنها زماني عملياتي است كه مقاومت در برابر طلاق ابتدا برچيده شود.
برخلاف تمام دنيا، شاهد حركت جامعه يهودي ایران به سمت مذهب هستيم. جامعه يهودي ایران، سنتي‌ترين مدل جامعه يهودي در جهان است و هر روز بيشتر و بيشتر مذهبی مي‌شود.
در آيين يهود مذهب از مادر به ارث مي‌رسد. در تورات تشخص زيادي به زن داده شده است. خداوند در تورات مي‌گويد: «ما تورات را به دست زنان سپرده‌ايم». در برداشت ارتدكس از آيين يهود، هويت زن در نهاد خانواده به صورت مادر، خواهر و همسر معنا مي‌يابد. اگر چه برداشت‌هاي محافظه‌كار، رويكردهاي فردگرايانه‌تري را انتخاب كرده، اجازه فعاليت زنان را به عنوان روحاني و پيش نماز ممكن كرده‌اند. با ظهور رفورميست‌ها، شاهد حركت به سمت فردگرايي، تضعيف خانواده به نفع هويت فردي، رانده شدن قوانين شرعي به حوزه خصوصي و اتخاذ رويكرد برابري خواهانه ميان انسان‌ها هستيم.
