آتش،‌ تلگراف عهد هخامنشي

^{نقش مذهبي آتش در ايران باستان بيشترين سهم از نقش‌هاي اين آفريده هفتم اهورامزدا را درمتون ديني و تاريخي به خود اختصاص داده است و بيش از كاركردهاي ديگر آن شناخته شدهاست، اما آتش كاربردهاي ديگري هم در آن دوران داشته است.}

^{آتش در دوره هخامنشيان كاركردي ارتباطي نيز داشت و از آن همانند تلگراف بي سيم استفاده مي شد.به فرمان خشايارشاي هخامنشي (485 - 465 قبل از ميلاد)، از شوشتر و همدان، دو پايتخت بزرگ تا به سر حدات ايران برج هاي بسيار بلند به فاصله هاي معين ساختند و در بالايآنها پاسباناني گماشتند تا شب ها به كمك شعله آتش و حركات و علايم مخصوصي كه به آن مي دادند، ازاين برج به برج ديگر وقايع مهم دورترين حدود مملكت را به مراكز برسانند.}

^{در سال479قبلازميلاد،‌ وقتي سپهبد ايران، آتن، پايتخت يونان را فتح كرد، در شب همان روزخبربه شاهنشاه رسيد كه در سارد پايتخت ليدي اقامت داشت.}

^{در شاهنامه و در يادگار زريران نيز آمدهاست كه با آتش افروزي در بالاي كوه هاي بلند لشگريان را به گرد آمدن و آماده حركتشدن خبر مي دادند.}

^{اين شيوه شايد در دوره هاي بعد هم مورد استفاده قرار گرفته باشد. به عنوان مثال، كوهي دراصفهان در نزديكي منار جنبان قرار دارد و بر بالاي آن آثار آتشگاهي به جا مانده است كه كارشناسان با توجه به بقاياي باروهاي اطراف آن گمان مي‌برند، شايد محلي براي ديده باني و علامت دادن براي آتش بوده باشد.}

^{در شيرازنيز كوهي در نزديكي دروازه قرآن است و بر فراز آن، جايگاهي است كه امروزه موسوم به«تنوره ديو» است و در گذشته احتمالا «تنوره ديد» ناميده مي‌شد.اين جايگاه نيزكاربردي اين چنيني داشته است .}

^{منبع: مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی}