معرفی کتاب مقدس

مجموعه کتبی که تعالیم مسیحیت و یهودیت را در بر میگیرند را کتاب مقدس مینامند.پیروان این کتاب بر این اعتقادند که فقط این کتاب(یا بهتر است بگوییم مجموعه رساله ها) لیاقت داشتن نام کتاب را دارند . کتاب مقدس همانند قرآن کریم دارای تقسیم بندی های مخصوص خود است، که این تقسیم بندی از بزرگ به کوچک و به شرح زیر میباشد:
1- سفر(تلفظ : sefr): کتاب و یا رساله(هر سفر یک موضوع کلی را در بر میگیرد).
2- باب : هر سفر شامل تعدادی باب میباشد که دارای موضوعات جزئی متفاوتی میباشند.
3- فقره(آیه): تعریف این قسمت تقریباً شبیه به تعریف آیه در قرآن کریم میباشد.

کتاب مقدس شامل دو بخش کلی است:
1 – کتب عهد عتیق(این کتب مشترکاً مورد قبول مسیحیان و یهودیان است).
2- کتب عهد جدید(این کتب منحصراً مورد قبول مسیحیان است که به شریعت عیسوی نیز مشهور است).
با توجه به دو کلمه فوق لازم است تعریفی از کلمه عهد داشته باشیم . عهد در لغت به معنی قرارداد بین دو شخص میباشد که در کتاب مقدس به معنی قراردادی است بین خداوند و انسان(در این کتب این عهد بین خدا و قوم بنی اسرائیل تعبیر شده است).
در ذیل به معرفی هر یک از این دو بخش میپردازیم:

1- کتب عهد عتیق :
عهد عتیق شامل 39 کتاب در 3 بخش میباشد . البته شامل یک ضمیمه(به نام اَپوکریفا( نیز
میباشد.

1-1- تورات(tourat):
این مجموعه شامل 5 کتاب میباشد که به آن اسفار خمسه نیز میگویند.مضمون تورات در مورد آفرینش جهان و خلقت انسان و سیره حضرت موسی(ع) از ولادت تا وفات و تاریخ بنی اسرائیل میباشد،مقدار زیادی از احکام و قوانین و عباراتی منسوب به وحی را نیز شامل میشود(به اعتقاد مسیحیان و یهودیان مولف تورات حضرت موسی(ع) میباشد).تورات شامل اسفار زیر میباشد:
1-1-1- سفر آفرینش : داستان آفرینش آدم و حوا و اخراج آنان از "باغ عدن " ، فرزندان آدم ، طوفان نوح (ع)،داستان حضرت یعقوب و یوسف(ع) و... در این کتاب آمده است.
1-1-2- سفر خروج : ماجرای تولد و بعثت حضرت موسی(ع) ، خروج بنی اسرائیل از مصر به صحرای سینا و مجموعه ای از احکام میباشد.
1-1-3- سفر لاویان : این سفر شامل احکام وضع شده توسط روحانیانی است که از نسل هارون و خاندان لاوی میباشد.
1-1-4- سفر اعداد : در باره آمار بنی اسرائیل در عصر حضرت موسی(ع) و شریعت و تاریخ ایشان میباشد.
1-1-5- سفر تثنیه : تجمیع احکام موجود در اسفار قبل و تاریخ نگاری تا رحلت حضرت موسی(ع) نیز در این سفر گرد آوری شده است.

1-2-کتبوئیم(ketbouim):
این مجموعه شامل 17 کتاب میباشد که به دو بخش عمده تقسیم میشوند. بخش اول شامل 12 کتاب میباشد که مطالب آنها در مورد تاریخ یهود و شرح عقاید، آداب ، رسوم و اخلاقیات قوم بنی اسرائیل بعد از وفات حضرت موسی(ع) است. بخش دوم شامل 5کتاب میباشد که در باره حکمت و مناجات و مجموعه اشعار میباشند.کتبوئیم شامل این کتب میباشد:
بخش اول:
1-2-1- کتاب یوشع : در باره تاریخ و سیره یوشع بن نون (جانشین حضرت موسی(ع)) است.
1-2-2- کتاب داوران : مربوط به تاریخ قاضیان بنی اسرائیل قبل از انتصاب پادشاهان میباشد.
1-2-3- کتاب روت : شرح حال زنی به نام " روت" که از اجداد حضرت داوود میباشد.
1-2-4- کتاب اول صموئیل : شرح حال و تاریخ صموئیل نبی و تعیین شائول(طالوت) به سلطنت.
1-2-5- کتاب دوم صموئیل : در باره دوران به پادشاهی رسیدن حضرت داوود(ع) میباشد.
1-2-6- کتاب اول پادشاهان : ادامه پادشاهی حضرت داوود(ع) و پادشاهی حضرت سلیمان(ع) و جانشینان او .
1-2-7- کتاب دوم پادشاهان : در باره ادامه تاریخ پادشاهان بنی اسرائیل تا حمله " بُختُنّصر دوم "
و "جلای بابل " است.
1-2-8- کتاب اول تواریخ ایام : نسب نامه بنی اسرائیل و تکرار تاریخ ایشان تا وفات داوود (ع).
1-2-9- کتاب دوم تواریخ ایام : تاریخ پادشاهی حضرت سلیمان(ع) و پادشاهان بعدی تا "جلای بابل "
1-2-10- کتاب عَزرا : جریان نوسازی اورشلیم(بیت المَقدس) و آزادی یهودیان به همراه عُزَیر(ع).
1-2-11- کتاب نَحَمیا : جریان نوسازی اورشلیم(بیت المَقدس) و آزادی یهودیان از زبان نَحَمیا(ساقی اردشیر اول)
1-2-12- کتاب استَر : داستان رفع خطر نابودی یهود با وساطت استَر( همسر یهودی خشایارشاه).
بخش دوم:
1-2-13- کتاب ایوب : در باره صبر حضرت ایّوب(ع)( و مباحثی تغلیطی در باره بی صبری و اعتراض ایشان به مقدرات الهی! )نوشته شده است.
1-2-14- کتاب مزامیر : این کتاب همان زبور داوود(ع) است که شامل 150 قطعه مناجات است(هر یک از این مناجات ها را مَزمور مینامند).
1-2-15- کتاب امثال سلیمان(ع) : این کتاب شامل سخنان و کلمات حکمت آمیز از زبان حضرت سلیمان(ع) است.
1-2-16- کتاب جامعه(جامعه نام مستعار حضرت سلیمان میباشد) : مشتمل بر نگرش بدبینانه ای به جهان است.
1-2-17- کتاب غزلِ غزلهایِ سلیمان(ع) : این کتاب مشتمل بر عباراتی عشقی است که آنها را به عشق الهی تاویل میکنند (اما در همین کتاب مقدس 1-پادشاهان باب11 آن حضرت را به عشق زنان متهم میکنند!).

1-3- نبوئیم(نبوات و یا پیشگویی های انبیاء)(nebouim):
ریشه عبری کلمه نبی به معانی بشارت دهنده ، سخنگو ، کسی که از طرف خدا خوانده شده ، بازگو کننده و پیشگو(در بعضی موارد به جادوگر و ساحر نیز تعبیر شده است )میباشد. لازم به ذکر است که این کلمه بیش از 300 در عهد عتیق آمده است .در اینجا کلمه نبوئیم به معنی پیشگویی ها آمده است . این بخش مشتمل بر پیشگویی هشدارها و تهدیداتی در باره سرنوشت قوم بنی اسرائیل است ، نبوئیم شامل 17 کتاب و در دو بخش انبیاء کبیر(5 کتاب اول) و انبیاء صغیر(12 کتاب باقی مانده) میباشد :
انبیاء کبیر:
1-3-1- کتاب اِشَعیا : طولانی ترین و معروف ترین کتاب پیشگویی عهد عتیق.
1-3-2- کتاب اِرمیا : پیشگویی.
1-3-3- کتاب مراثی اِرمیا : نوحه سرایی آن حضرت بر خرابی اورشلیم میباشد.
1-3-4- کتاب حِزقِیال : پیشگویی .
1-3-5- کتاب دانیال : پیشگویی و شرح مجاهدات حضرت دانیال نبی مدفون در شوش .

انبیاء صغیر :
1-3-6- کتاب هوشع : پیشگویی .
1-3-7- کتاب یوئیل : پیشگویی .
1-3-8- کتاب عاموس : پیشگویی .
1-3-9- کتاب عوبَدیا : پیشگویی .
1-3-10- کتاب یونُس : پیشگویی و داستان رفتن وی در شکم ماهی .
1-3-11- کتاب میکاه : پیشگویی .
1-3-12- کتاب ناحوم : پیشگویی .
1-3-13- کتاب حَبقوق : پیشگویی حضرت حَبقوق نبی (ع) مدفون در تویسرکان .
1-3-14- کتاب صَفنیا : پیشگویی .
1-3-15- کتاب حجّی : پیشگویی .
1-3-16- کتاب زکریا : پیشگویی .
1-3-17- کتاب مَلاکی : پیشگویی .

1-4- اپوکریفا (apocrypha):
اپوکریفا کلمه ای عبری و در لغت به معنای پوشیده و مستتر میباشد.این کتب، کتب مشکوکه نیز نامیده میشوند.مضامین اپوکریفا اغلب در مورد نامه هایی است که انبیاء یهود خطاب به اطرافیان خود نوشته اند . لازم به ذکر است که در نسخه هایی از کتاب مقدس که دارای اپوکریفا است ، هم از نظر تعداد وهم از نظر ترتیب با یکدیگر اختلاف دارند. مورد اعتبار ترین این مجموعه ها شامل241 صفحه و مشتمل بر 14 رساله است:
1-4-1- کتاب اول اِسدراس(عزرا) : در مورد تاریخ بنی اسرائیل .
1-4-2- کتاب دوم اِسدراس(عزرا) : ادامه کتاب قبل .
1-4-3- کتاب طوبیِت : تاریخ بنی اسرائیل .
1-4-4- کتاب یَهودِیِت.
1-4-5- بقیه کتاب استر .
1-4-6- کتاب حکمت : پند و اندرز .
1-4-7- کتاب یَشوَع بن سیراخ : پند و اندرز .
1-4-8- کتاب باروخ و نامه اِرمیا : وحی و پیشگویی .
1-4-9- کتاب سرود سه جوان : بخشی از کتاب دانیال نبی(ع).
1-4-10- داستان سوسَنه : بخشی از کتاب دانیال نبی(ع).
1-4-11- داستان نابودی بُت بِل و اژدها : بخشی از کتاب دانیال نبی(ع).
1-4-12- نیایش مَنَستِی : دعای پادشاه بنی اسرائیل .
1-4-13- کتاب اول مکابیان : تاریخ مبارزات یهود با استعمار گران (حدود 165 ق.م)
1-4-14- کتاب دوم مکابیان : ادامه کتاب قبل .
نکته قابل ذکر در مورد اپوکریفای عهد عتیق این است که این مجموعه مورد قبول مسیحیان کاتولیک و ارتودکس بوده ولی پروتستان ها آنرا قبول ندارند از طرفی از نظر خود یهودیان در قبول یا عدم قبول آن تشکیک وجود دارد.

2- کتب عهد جدید:
این مجموعه کتب بخش دوم کتاب مقدس را شامل میشوند(مسلماً یهودیان این بخش را قبول ندارند ) . مسیحیان کتب عهد جدید را شریعت عیسوی نیز می نامند و بر این اعتقادند که این مجموعه پیمان مجدد خداوند با قوم بنی اسرائیل است .


2-1- اناجیل (زندگی نامه و سخنان حضرت عیسی مسیح(ع)) :
کلمه انجیل در لغت به معنای نوید و مژده می باشد . پس از عروج حضرت عیسی (ع) یاران نزدیک و پیروان ایشان به نوشتن سیره و مجموعه سخنان ایشان اقدام کردند و نوشته هایی بوجود آمد که بعداً انجیل خوانده شد. به مرور زمان 4 انجیل از میان این اناجیل رسمیت یافت . (البته مسیحیان نیز به این امر معتقدند که اناجیل کنونی زندگی نامه و سخنان حضرت عیسی مسیح(ع) است که دیگران جمع آوری کرده اند که برخلاف تورات(در برخی قسمتها) هیچ اثری از کلام وحی در آن دیده نمیشود ،که به گفته قرآن کریم نیز هیچ سنخیتی بین این اناجیل و انجیل حقیقی که به عیسی (ع) از
طرف خداوند وحی شد وجود ندارد. از دیگر اعتقادات مسیحیان این است که برای حضرت عیسی(ع) از طرف خداوند نیازی به وحی نبوده و وحی هم نشده است ، ریشه این مشکل مسیحیان را باید در اعتقاد غلط و خرافی آنان به مساله تثلیث (پدر- پسر – روح القُدُس ) جست که در اینجا مجالی برای این بحث نیست).اناجیل 4گانه به شرح زیر میباشند:
2-1-1- انجیل متی : توسط متی که از حواریون بوده و در باره سیره و مواعظ حضرت عیسی(ع)با اشاره به پیشگویی های عهد عتیق جمع آوری شده است.
2-1-2- انجیل مَرقُس : توسط مَرقُس که از حواریونِ حواریون بوده جمع آوری شده است ، که کوتاه ترین کتاب سیره و مواعظ حضرت عیسی(ع) میباشد .
2-1-3- انجیل لوقا : او نیز از حواریونِ حواریون بوده است . لوقا این کتاب را با تکیه بر جزئیات جمع آوری کرده است.
2-1-4- انجیل یوحنّا : از حواریون بوده است . انجیل یوحنّا از متأخّر ترین اناجیل موجود بوده و با تکیه بر مافوق بشر بودن حضرت عیسی(ع) نوشته شده است(البته برخی مستندات موجود نشان میدهد که یوحنّا حدود 120 سال پس از حضرت عیسی(ع) میزیسته است پس چگونه ممکن است که از حواریون بدون واسطه حضرت عیسی (ع) باشد؟).
اناجیل دیگری نیز موجودند که به اندازه اناجیل 4 گانه معتبر نیستند از جمله : 1- انجیل فیلیپ 2- انجیل توما 3- انجیل نیقود لموس 4- انجیل بَرنابا و .....

2-2- اعمال رسولان :
در واقع کتابی است که در باره زندگینامه و سخنان مبلغین صدر مسیحیت در قرن اول میلادی نوشته شد که عملاً فقط همین کتاب رسمیت یافت که توسط لوقا نوشته شده است(در این کتاب به شرح زندگانی رسولانی چون پطرس و اغلب پولس پرداخته شده است). این کتاب شامل 28 باب است که ابواب 1تا8 درمورد زمانی است که هنوز پولس به مسیحیت نگرویده است . ابواب 9 تا 28 نیز در شرح احوال و اعمال پولس ، نصایح او به عیسی(ع) و بیان اختلافات او با دیگر حواریون است(در منابع اسلامی پولس به عنوان گمراه کننده مسیحیت معرفی شده است . امام موسی کاظم (ع): پولس که نصاری را گمراه کرد همراه با فاسد ترین اشخاص در بدترین جای جهنم و به شدیدترین وجه مجازات میشود(بحارالانوار، ج8 ،ص311)) .

2-3- نامه های رسولان :
حواریون نامه هایی را به منظور ارشاد و بعضاً مباحثاتی به سایرین مکاتبه مینمودند که بعضی از آنها به مرور زمان اهمیت پیدا کرده و باقی مانده است که تعداد آنها 21 عدد است ، 14 نامه مربوط به پولس است ، یک مربوط به یعقوب (در انتقاد از پولس) ، 2 نامه مربوط به پطرس و 3 نامه مربوط به یوحنا و یکی را هم به یهودا نسبت میدهند که در ذیل به آنها اشاره شده است:
2-3-1-رساله پولس رسول خطاب به رومیان.
2-3-2-رساله اول پولس رسول به قُرنتیان.
2-3-3- رساله دوم پولس رسول به قُرنتیان
2-3-4- رساله پولس رسول به غلاطیان.
2-3-5- رساله پولس رسول به اَفَسُسیان
2-3-6- رساله پولس رسول به فیلِپّیان.
2-3-7- رساله پولس رسول به کولوسّیان.
2-3-8- رساله اول پولس رسول به تَسّالونیکیان.
2-3-9- رساله دوم پولس رسول به تَسّالونیکیان.
2-3-10- رساله اول پولس رسول به تیموتاوس.
2-3-11- رساله دوم پولس رسول به تیموتاوس.
2-3-12- رساله پولس رسول به تیطوس.
2-3-13- رساله پولس رسول به فَلیمون.
2-3-14- رساله به عبرانیان (نامه پولس و یا فردی دیگر)
2-3- 15- رساله یعقوب (برای عموم مسیحیان).
2-3-16- رساله اول پطرس(برای عموم مسیحیان).
2-3-17- رساله دوم پطرس(برای عموم مسیحیان).
2-3-18- رساله اول یوحنا (برای عموم مسیحیان).
2-3-19- رساله دوم یوحنا (برای عموم مسیحیان).
2-3-20- رساله سوم یوحنا (برای عموم مسیحیان).
2-3-21- رساله یهودا (برای عموم مسیحیان).
اغلب مسیحیان کاتولیک رسالت و حتی رساله های پولس را قبول ندارند (زیرا وی حق خلافت حضرت عیسی(ع) را از پطرس غصب کرد)، اما پروتستان ها او را قبول دارند.

2-4- مکاشفات:
پایان بخش عهد جدید مکاشفات یوحنا میباشد که راجع به پیشرفتهای پیش روی مسیحیت گفتگو میکند و در یک جلد جمع آوری شده است ، مطالب این کتاب با دیدی تماماً رویایی و دور از ذهن بیان شده است به همین جهت بسیار شبیه کتب انبیاء یهود میباشد.
2-5- اپوکریفای عهد جدید : کتب عهد جدید نیز برای خود شامل تعدادی اپوکریفا بوده است که برخلاف نظر یهودیان در حفظ و الصاق آن به کتب عهد عتیق دیگر بر روی آنها تاکید نشد و مسیحیان در قرون 2 و3 میلادی بر همان 27 کتاب عهد جدید به توافق رسیدند.