کافه تلخ

۱۳۸۶ آذر ۱۹, دوشنبه

زن در آیین هندو

زن در آیین هندو از طریق طبقه‌بندی كردن آموزه‌ها و مفاهیم كتب مقدس این آیین (ریگ‌ودا و اوپانیشاد) و «تحلیل محتوا»ی آنها پرداخت. وی در این قسمت با تأكید بر دو صدایی بودن این متون درباره زنان (همچون دیگر متون مقدس) به این نكات اشاره كرد و درباره هر یك توضیحاتی را با استناد به متون مقدس هندو مطرح نمود:

- نگاه وحدت وجودی به جهان و ظهور ذات جهان در مرد و زن

- ذكر زنان در كنار مردان در رابطه با تحصیل و معرفت‌آموزی و ریاضت و انضباط نفس

- طرح تنهایی مرد و پیدایش زن برای مرد

- مرد محوری و مذكرگرایی و نگرش مبتنی بر برتری مذكر بر مؤنث

- محرومیت زنان از آموزش وداها در سنت عملی هندوها

- سنت ساتی و مرگ داوطلبانه و مقدس زن همراه با مرگ و آتش زدن جسد شوهر.

- زن موضوع «هدیه» و «فدیه» در پیمان‌های بین مردان

- تأكید بر نقش خاص برای زنان (زایش و فرزندداری). توقع كار واطاعت و لطافت از زنان و كار و تفكر و ریاست از مردان.

- انعكاس تصویر زن در این كتب بر محور جسم و زیبایی، فریبایی و اغواگری، بی‌وفایی و جادوگری و...

- زنان (و اولاد و اموال) مانع راه نجات مردان و ضرورت پرهیز از آنان در ریاضت و انضباط نفس

- نگاه جسم‌محورانه به زنان در حوری‌های بهشتی

- تأكید بر ازدواج و پذیرش چندهمسری. واژه شوهر معنای صاحب و سرور و خدایگان دارد. توقع خدمت و اطاعت از زنان و لطافت از زنان و ریاست و محبت از مردان.

- پیوند مقدس دانستن ازدواج و دو نیمه نخود خواندن مردان و زنان، تأكید بر عشق و وفاداری متقابل، اتحاد و عدم جدایی زوج‌ها.

- ندادن ارث به زنان تا قرن نوزدهم (در هند فقط مسلمان‌ها با زنانشان ارث می‌داده‌اند).

- دفاع از امنیت روانی زنان و برخورد ضدفساد و روابط غیرقانونمند جنسی.

- وجود مطالب عصری و غیرعلمی فراوان در رابطه با مسائل زناشویی و تولد فرزند

- نگاه شدیداً طبقاتی و كاستی به خانواده و حرامزاده دانستن فرزندان غیركاستی

- تأكید بر شادی و زندگی شاد به طور عام با فرزندان و خانواده به طور خاص

- علیجانی سپس افزود كه در متون بودایی نیز همین وضعیت دوصدایی وجود دارد.

- وی در پایان دو صدایی‌های متون مقدس آیین هندو در رابطه با زنان را در یك جدول دو ستونه مبتنی بر نكات مثبت و منفی (البته از نگاه انسان امروز) مطرح كرد و از حاضرین در كلاس پرسید به نظر شما مثبت‌ ترین و منفی‌ترین نكته در این متون در رابطه با زنان كدام است؟

- برخی از حاضران مهم‌ترین نكات مثبت را تجلی وجود خداوند به طور مشترك در زن و مرد، قابلیت تحصیل علم و ریاضت، دو نیمه نخود خواندن زن و مرد، طرح عشق بین زن و مرد و... دانستند و منفی‌ترین نكات را عدم قابلیت جنس زن برای نجات و رهایی و تبدیل شدن او به مرد (به عنوان پاداش و تعالی وی در چرخه تناسخ)، سنت ساتی و خودسوزی زن همراه با جسد شوهر، لزوم اطاعت زن در خانواده، موضوع هدیه و فدیه قرار گرفتن زن و تعدد زوجات و... و دانستند.