مومیایی

به روش موميايي اجساد در عهد کهن در سرتاسر کره خاکي ما موميايي ها پيدا مي شوند، اما کاملترين آنها در مصر يافت مي شود مصريان باستان فن مومياگري را به بالاترين درجه خود رساندند
مومياگري در مصر باستان در واقع يک رسم مذهبي بسيار مهم و نوعي آمادگي براي زندگي پس از مرگ بود اما در کنار آن هنرها و مشاغل مختلف و بسيار پردرآمد نيز شکل گرفته بود.بنا به تصور مصريان باستان ، روح پس از مرگ به صورت پرنده اي با چهره انسان به گشت و گذار در جان مي پردازد، اما شبها بايد به کالبد زميني خود بازگردد. هدف اصلي موميايي کردن جسد آن بود که اين پرنده بتواند براحتي جسد خود را پيدا کند
کلمه موميايي از کلمه عربي موم نشات گرفته و نشانه يک اشتباه تاريخي است اعراب گمان مي کردند که اين اجساد به کمک موم به اين شکل در آورده شده اند؛ در حالي که موم در تهيه موميايي هيچ نقشي ندارد.موميايي کردن براي تمام مردگان در مصر باستان زير نظر کاهنان مصري انجام مي شد و حدود10 هفته طول مي کشيد. مراحل مختلف انجام موميايي با مراسم مذهبي خاص همراه بود.در اولين مرحله ، اعضاي فسادپذير مانند کبد، مغز، روده ها و ريه ها خارج مي شدند و فقط قلب در درون جسد باقي مي ماند مغز را از طريق سوراخ هاي بيني خارج مي کردند و دور مي ريختند بقيه احشا را از طريق برشي در پهلوي چپ جسد خارج مي کردند و هر عضو را درون کوزه اي قرار مي دادند. هر کوزه بنا به اعتقادات مصريان باستان ، به شکل يکي از خدايان آنها بود اين کوزه ها بعدا همراه با جسد در درون مقبره قرار مي گرفتند.
سپس نوبت به خود جسد مي رسيد براي فساد جسد، رشد باکتري ها و قارچ ها ضروري است و اين موجودات هم براي رشد، به آب نياز دارند. مصري ها به کمک مواد شيميايي و با استفاده از آب و هواي خشک و گرم آن سرزمين ، اقدام به خشک کردن اجساد مردگان خود مي کردند.روش موميايي کردن در واقع مشابه روش خشک کردن ماهي است ، اما به جاي نمک طعام از مخلوطي از کربنات سديم و بي کربنات سديم با نمک طعام و سولفات سديم استفاده مي شده است ؛ اين مخلوط را ناترون مي ناميده اند. در مصر چشمه هاي حاوي ناترون وجود دارد که با تبخير آب آنها، ناترون به دست ميآوردند.تکه هاي کوچک ناترون را در پارچه هاي کتاني مي پيچيدند و در درون جسد قرار مي دادند
سطح جسد را هم با لايه نازکي از ناترون مي پوشاندند. آب و هواي خشک مصر، مراحل خشک شدن جسد را تسريع مي کرد. بعد از خشک شدن جسد، بسته هاي ناترون را در مي آوردند و سطح جسد را با دستمال خيسي پاک مي کردند. سپس سطح بدن را با رزين هاي گياهي مي پوشاندند و داخل شکم را هم با پارچه هاي کتاني آغشته به رزين پر مي کردند. در اين زمان ، جسد آماده پيچيده شدن در نوارهاي کتاني بود تا به شکل موميايي نهايي دربيايد براي پيچيدن جسد، فقط از کتان استفاده مي شد حفره هاي ناشي از خشک شدن جسد با تکه هاي پنبه پر مي شد
دستها و پاها و گاهي حتي انگشتان ، هر يک جداگانه نوارپيچي مي شدند سپس کل جسد بيش از20 بار نوارپيچي مي شد بعد از چند بار نوارپيچي ، يک لايه رزين ماليده مي شد تا نوارها را به هم بچسباند نوارپيچي کامل يک جسد به حدود100 متر مربع پارچه کتاني نياز داشت که به صورت نوارهايي به عرض 20 سانتي متر و طول1 تا7 متر تهيه مي شدند کتان به کار رفته در نوار پيچي معمولا از کتانهاي مستعمل بود و فقط در مورد افراد ثروتمند از کتانهاي نو استفاده مي کردند. گاهي بر روي نوارها هنوز اسم صاحب قبلي آنها وجود داشت بعضي وقت ها نيز بر روي نوارها، دعاهاي مذهبي مي نوشتند.
پس از اتمام کار، تمام اشيايي را که در تماس با موميايي بودند، در کوزه اي قرار مي دادند تا در مقبره و در کنار جسد بگذارند. مومياگرهاي مصري با وجود درآمد خوب ، آدمهاي سهل انگاري بودند و تکه هايي از جسد مانند انگشت يا لاله گوش جسد را که کنده مي شد، در اين ظرف قرار مي دادند اما موميايي تنها بخش از مراسم تدفين نبود. طي اين 70 روز هنرمندان مختلف به تزيين و نقاشي مقبره مي پرداختند نجاران هم تابوت هاي تو در توي متعددي مي ساختند و هر يک را تزيين مي کردندبراي نقاشي سطح تابوت معمولا يک رويه کتاني روي تابوت مي چسباندند، سپس بر روي آن يک رويه رزين و چسب مي کشيدند و بر روي اين لايه نهايي ، نقاشي مي کردند. افراد بسيار ديگري هم درگير تهيه لوازم متعددي بودند که همراه با جسد در مقبره قرار ميگرفت.يک کار بسيار مهم در اين دوره 70 روزه ، تهيه ادعيه لازم براي قرار دادن در درون مقبره بود که اين کار به عهده کاهنان بود. اين ادعيه که امروزه آنها را "کتاب مردگان " مي ناميم ، بر روي نوارهاي پاپيروس نوشته مي شد که گاهي تا30 متر درازا داشتند و به رنگهاي زيبايي نقاشي شده بودند. مطالب کتاب مردگان شامل اطلاعات لازم براي روح طي سفرهاي بعد از مرگ بود.
در نهايت مراسم تدفين با شرکت کاهنان ، بستگان ، دوستان و خدمتکاران برگزار مي شد. تابوت در يک سورتمه توسط گاو نري کشيده و به سمت مقبره حمل مي شد. در پشت تابوت عزاداران و حاملان هدايا و اشيا حرکت مي کردند. اين هدايا شامل اشيايي بود که تصور مي شد براي زندگي پس از مرگ ضروري است .
اثاثيه منزل ، اسلحه ، جواهرات ، غذا و پوشاک تنها بخشي از اين هدايا را تشکيل ميداد.در آخرين مرحله ، دهان جسد باز مي شد تا بتواند سخن بگويد، بخورد و بياشامد. سپس جسد به داخل مقبره حمل مي شد، در تابوت بسته مي شد، کتاب مردگان و هدايا درون مقبره گذاشته مي شد و کاهنان تمام شياطين را از مقبره بيرون ميکردند.بنا به باور مصريان باستان ، روح مرده در برابر42 قاضي حاضر مي شد و اعمال او در دنيا مورد بررسي قرار مي گرفت . سپس در پيشگاه خداي خدايان - ازيريس وزن قلب او در يک ترازو با وزن يک پر مقايسه مي شد. پر سمبل راستي و صداقت بود.
مسوول ترازو الهه اي به شکل شغال بود که آنوبيس ناميده مي شد. اگر روح ، تمام اين مراحل را با موفقيت پشت سر مي گذاشت ، به بهشت مي رفت در غير اين صورت سرگردان مي شد.گرچه مراسم موميايي طي قرون و اعصار در مصر باستان تغييرات بسياري داشته است ، اما پايه موميايي کردن ، خشک کردن جسد بود و حواشي آن و نوع اشيايي که همراه با جسد دفن مي شد، دستخوش تغييرات بسيار بوده است.مشهورترين آرامگاه هاي مصر باستان ، اهرام هستند که اهرام ثلاثه جيزه مهمترين آنها به شمار مي آيد. اين آرامگاه ها در واقع شکل تغيير يافته آرامگاه هاي ساده تري بودند که مصطبه خوانده مي شوند )مصطبه به معناي صندوق يا نيمکت است ). مصطبه ها ساختمان هاي کوتاه و مکعب شکلي بودند که از سنگ و آجر ساخته مي شدند و شامل چند اتاق حاوي جسد و هدايا و يک اتاق مخفي حاوي مجسمه متوفي بودند. اتاق حاوي جسد7 تا30 متر زير زمين قرار داشت و با يک چاه به مصطبه وصل مي شد.اما مقبره مردم عادي فقط يک اتاق داشت که در کنار صخره ها ساخته شده بود
گاهي حتي چند جسد در کنار هم در يک اتاق قرار داده مي شدند. افراد فقير فقط در ماسه هاي خشک صحرا دفن مي شدند.مصريان باستان هر يک از الهه هاي خود را به شکل حيواني مجسم مي کردند؛ بنابراين در نزديکي اغلب شهرهاي بزرگ مصر باستان گورستان هاي مخصوص براي هر نوع حيوان وجود داشته و در کنار هر گورستان معبدي مخصوص آن نوع حيوان ساخته مي شده است . جانوران هم موميايي مي شدند؛ البته نه بدقت ، اما بسيار دقيق نوارپيچي مي شدند؛ به طوري که براحتي بتوان از ظاهر موميايي ، نوع جانور را تشخيص داد، سپس درون تابوت مخصوصي قرار داده شده و دفن مي شدند. انواع جانوران موجود در مصر در اين گورستان ها پيدا مي شوند؛ از شغال و گربه و مار گرفته تا کروکوديل .