طب آيورودا مجموعهاى از آگاهى است كه دانشمندان و سالكان هندى در طول هزاران سال به تدريج و بيشتر از طريق مراقبه فكرى و دروننگرى كسب يا به عبارتى ديگر كشف كردهاند.
طب آيورودا نوعى طب كلنگر و كليّتگرا است. پيروان اين روش پزشكى در يك اصل متفقالقولاند: اساس موجوديت انسان نوعى انرژى كيهانى است كه هوشمند است و بنابراين به آن آگاهى كيهانى نيز مىتوان گفت. اين انرژى به اشكال نر و ماده (چيزى شبيه ينگ و ين چينى) يافت مىشود.
هدف طب آيورودا تطبيق انرژىهاى درونى بدن انسان با تغييرات انرژىهاى محيطى و حفظ تعادل انرژيايى طبيعى كلّيت وجود انسان است.
طب آيورودا باور دارد كه بدن انرژيايى يا كوانتومى انسان به واقع كالبد آگاهى و شعور كامل است و اين شعور چنان كامل و ظريفساز و ظريفپرداز است كه همه چيز را مىفهمد و به همه چيز محيط حتى اندكترين افكار و عواطف ديگران واكنش نشان مىدهد. بدن انرژيايى/كوانتومى انسان چون نرمافزارى عمل مىكند كه بدن جسمانى ما را شكل مىدهد و كنترل مىكند.
حفظ تعادل طبيعى اين كالبد انرژيايى كليد و اساس تندرستى است. بررسى پيشينه بيمار در طب آيورودا افزون بر كاوش تاريخچه زندگى او و معاينه كامل بدنش و كاوش ذهن و احساسش، شامل موارد زير نيز مىشود: توجه به وضعيت اقتصادى-اجتماعى او، بررسى اختربينى او براى تعيين نوع انسانى و امكانات آسيبپذيرى او، آزمايشهاى خون، ادرار، عرق، آب دهان، خلط سينه و صداى بيمار.
طبيب آيورودايى معمولاً پيش از اجراى درمان اصلى يك يا چندى از كارهاى زير را روى بيمار اجرا مىكند يا از او مىخواهد كه خود اجرا كند: استفاده از مسهل قوى يا خونگيرى، روزهگيرى )پرهيز كامل از خوراك براى مدتى معين يا پرهيز از برخى گونههاى خوراكى براى مدتى دراز يا هميشه(، حمام گرم و سرد، رژيم غذايى گياهى پاك كننده يا ضدعفونى كننده امعاء و احشاء خون، روغنهاى احيا كننده پوست و غيره. سپس داروهاى گياهى به بيمار داده مىشوند كه همه انواع بافتها، نظامها و انرژىهاى بدنى او را دگر بار متعادل و هماهنگ با يكديگر كنند
این روش درمانی استفاده از روشهاى درمانى غيردارويى يا به عبارت ديگر داروهاى غير عينى را نيز به خوبى دريافته و بر اين اساس از ذكر، تنفس يوگايى، اعمال تشريفاتى خاص و ديگر روشهاى معتبر كهن در درمان استفاده مىكند، و در برخى از موارد بيمارىهاى عصبى-روانى از روشهاى مراقبه فكر بهره مىگيرد.
اين روش چه کاربردی دارد؟
طب آيورودا نه تنها در بيمارىهاى داخلى و پوستى و عصبى-روانى بلكه در همه ديگر رشتههاى پزشكى فعال است و به عنوان مثال شاخههاى مامايى و زايمان، بيمارىها و مشكلات زنان، طب كودكان، روانشناسى و جراحى نيز دارد. يكى ديگر از شاخههاى درمانى طب آيورودا كه به تازگى اهميت آن را در پزشكى نوين غربى شناختهاند رشته اختلالات جنسى است.
بسيارى از ديگر روشهاى پزشكى مكمل چون هوميوپتى، رنگ درمانى، گياهدرمانى، آوادرمانى، نوردرمانى، سنگگهر درمانى، رادى استزيا، اكسيژن درمانى، انديشه درمانى، آب درمانى، طبيعت درمانى و غيره به نوعى از طب آيورودا بهره گرفتهاند، به آن پيوسته بودهاند و يا از بستر اساسى آن برخاستهاند. و نبايد فراموش كرد كه عطر درمانى و غذا درمانى نيز چنان بودهاند. طب آيورودا به واقع نوعى نظام زندگى است كه به علت توجه و تأكيدى كه بر انرژىهاى بالقوه و ناپيداى بدن انسان دارد.
