فتنه‌های آخرزمان

از متون کتابهای آسمانی و روایات اسلامی چنین بر می آید که آخر الزمان دوره ای پُر از فتنه های سخت و تلخ است و کمتر کسی از شرّ آنها در امان می ماند.
معانی فتنه
واژۀ «فتنه» در آیات قرآنی و روایات اسلامی، در معانی و مصادیق گوناگونی، مانند آزمایش، گرفتاری، گمراهی، اختلاف و جنگ، به کار رفته است.
ریشۀ فتنه ها
پرهیز از فتنه ها
پیامبران و جانشینان ایشان، برای گرفتارنشدن مؤمنان در گرداب فتنه ها و در امان ماندن از شرّشان، راهنماییها و سفارشهای ارزشمندی فرموده اند که ما به برخی از آنها اشاره می کنیم.
ارطاة بن منذر می گوید: چنین به من رسیده است که رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) در بارۀ فتنۀ چهارم فرمود:
در آن فتنه، مردم به سوی کافرشدن پیش می روند. پس در آن روز، مؤمن کسی است که در خانه اش بنشیند و کافر کسی است که شمشیرش را بر کشد و خون برادر و خون همسایه اش را بریزد(1).
ا. الفتن، ص ٩٣، جزء 2، ح 366.
امام علی(علیه السلام) فرمود:
در فتنه مانند بچّۀ شتر باش؛ نه پشتی دارد که سوارش شوند و نه شیری که بدوشندش(2).
2. ترجمه و شرح نهج البلاغة، ص 1088، حکمتها، ش 1، با تصرّف در ترجمه.
فتنه های مبارک
هرچند فتنه در اصل پدیده ای ناپسند و زیانبار است؛ فتنه های آخر الزمان، با صرف نظر از سختیها و تلخیهایشان، نتایج ارزشمندی را در پی دارند و سبب افشای ماهیّت منافقان، نابودی حکومت زورگویان و در هم ریختن بساط تباهکاران شده و در پایان، با ظهور امام مهدی(علیه السلام) و رفع فتنه ها، کام مؤمنان شیرین می شود.

امام علی(علیه السلام) می فرماید:
در آخر الزمان فتنه را ناپسند مدارید؛
زیرا بی گمان، فتنه منافقان را نابود می کند(3).
3. کنز العمّال، ج 11، ص 189، ح 31170.
امام صادق(علیه السلام) فرمود:
فتنه را آرزو کنید که در آن نابودیِ زورگویان

و پاکیِ زمین از تباهکاران است(4).
4. تنبیه الخواطر، جزء 2، ص 87.
فتنه های خطرناک
در آخرالزمان، هر چه به زمان ظهور امام مهدی(علیه السلام)نزدیکتر می شویم، فتنه ها سخت تر و زیانبارتر می شوند.
رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) می فرماید:
بی گمان، پیشِ رویِ زمان ظهور، فتنه هایی اند که گویا مانند پاره های شبِ تیره اند. مرد در آن فتنه ها صبح می کند در حالی که مؤمن است، و شب می کند در حالی کافر است، و شب می کند در حالی که مؤمن است و صبح می کند در حالی که کافر است...(5).

5. الفتن، ص ٢۵، جزء 1، ح 65 .
نیز از آن بزرگوار روایت شده است:    
بی گمان، پس از من امّتم را فتنه هایی فرا می گیرند که در آنها قلب مرد می میرد، چنان که بدنش خواهد مرد(6).

6. الفتن، ص ٣٧، جزء 1، ح 111 .

فتنه های گوناگون
فتنۀ مکّه و مدینه
فتنۀ فلسطین
فتنۀ شام
فتنه های خطرناک
فتنه های گوناگون
فتنۀ شرقی
فتنۀ غربی
فتنۀ مکّه و مدینه
فتنۀ یمن
فتنۀ شام
فتنۀ دجّال
فتنه در عراق
بر اساس روایات اسلامی فتنه ها در عراق گسترده بوده و فتنه انگیزان، از  نقاط دور و نزدیک جهان، این سرزمین را به آشوب می کشند.
امام صادق(علیه السلام) به گروهی از مردم کوفه که نزد آن بزرگوار بودند، فرمود:
... فتنه ها از هر سو بر شما سایه می افکنند...(7).
7. الإرشاد، ج 2، ص 369.
فتنه در ری
بروز فتنه در ری (تهران کنونی) در دورۀ آخرالزمان از نشانه های مهمّ ظهور امام مهدی(علیه السلام) بوده و از چنان اهمّیّتی برخوردار می باشد که امام صادق(علیه السلام) آن را در کنار قیام خراسانی در مشرق (چین)، قیام سفیانی در مغرب (شام) و قیام یمانی در یمن  قرار داده است:
... خروج پرچمی از مشرق و پرچمی از مغرب و فتنه ای که بر اهل زوراء (تهران) سایه می افکند و خروج مردی از فرزندان عمویم زید در یمن و غارت شدن پردۀ خانۀ خدا...(8).
8 . فلا ح السائل، ص 9 - 308، ب 19، ح 40.
امام علی(علیه السلام)، در بارۀ اوضاع ری در دورۀ آخرالزمان، می فرماید:
... بی گمان، «ری» شهری است که به وسیلۀ ساکنان خود به آشوب کشیده می شود و فتنه ای ناشنوا(9) در آن ماندگار است...(10).
9. فتنۀ ناشنوا آشوبی است که در آن، افراد فتنه گر و فتنه زده به سخن خیرخواهان گوش فرا نمی دهند و کسی به داد کسی نمی رسد.
10. الفتوح، ج 2، ص 80 (برای آگاهی از متن کامل این روایت، به مبحث «ری، شهری پُرحادثه، ری در آخرالزمان»، نگاه کنید).