تا امروز در بعضی از روستاها و شهرهای ژاپن تابلوهائی هشدار دهنده از خطر کاپا پیدا میشود . گفته میشود که کاپا از آتش می‌ترسد ، و برای همین است که بعضی روستاها سالانه جشنی برپا میکنند که در آن از آتش بازی استفاده میکنند تا دیوها را برانند .
کاپا (kappa) نام یکی از مهمترین خدایان آب در میان اسطوره های شینتو است. توصیف کاپا اغلب بصورت موجودی شبه انسان با لاکی بر پشت است. آنها بوی ماهی میدهند، فلس دارند، دستها و پاهایشان شبیه به مرغابی است و پوستی به رنگ سبز یا زرد دارند. کاپا معمولا میتواند صدای بلندی از خود برای ترساندن تولید کند. آنها عاشق خیار هستند! بالای سر این موجود حفره ای به اندازه نعلبکی وجود دارد که پر از آب است. این حفره نقطه ضعف کاپا است، زیرا اگر از آب خالی شود قدرت کاپا از دست میرود و امکان مرگ او وجود دارد (مگر اینکه به داخل آب بازگردد).قد کاپا در حد یک کودک 7-8 ساله است اما قدرت زیادی دارد. در افسانه ها داستان های بسیاری از حمله کاپا به انسان، اسب و سایر حیوانات بزرگ آمده است. حتی نقل شده بعضی کاپاها خون خوار هستند. در کل کاپا جانور متخاصمی است و روایاتی نیز از حمله به زنان توسط آنها نقل شده است. این امر باعث شده کاپا نقش لولو را برای کودکان ژاپنی داشته باشد و والدین از این حربه برای دور نگاه داشتن کودکان از محل های خطرناک (بخصوص نزدیک آب) استفاده می کنند.
با وجود دید عمومی منفی نسبت به کاپا، افسانه هایی نیز از “کاپا های دوست انسان” وجود دارد. این کاپاها پزشکان خوبی هستند و داروها را میشناسند.
طرحی از کاپا – گازو هیاکیاگویو، 1776
خاستگاه کاپا
خاستگاه کاپا بدرستی معلوم نیست.
احتمالا اولین کاپاها در داستان های ارواح دوره ادو بوجود آمده اند. به هر صورت چندین نظریه اصلی برای بوجود آمدن آنها نقل شده است:
اولین نظریه میگوید کاپا در واقع همان کاوا نو کامی یه خدای آب مذهب شینتو است که به مرور زمان و بخصوص توسط داستان نویسان دوره ادو (حدود 720 بعد از میلاد) بصورت کاپا درآمده است.
نظریه دوم کاپا را اختراع ذهن والدین فقیر میدانند. در گذشته رسمی در ژاپن بوده که خانواده های فقیر کودکانی که توانایی بزرگ کردنشان را نداشتند، می کشتند و این امر اغلب با خفه کردن نوزاد در آب و رها کردن آن بوده است. طبق این نظریه، کاپا اختراع شد تا دیگران را از آب و دیدن اجساد دور بدارد.نظریه سوم کاپا را به راهبان پرتغالی نسبت میدهد. دو دلیل برای این نظر وجود دارد. یکی معنای کاپا در پرتغالی که به معنی لباس روحانیت است و دیگری شباهت موی سر راهبان با موهای کاپا.
یک نظر مشهور دیگر کاپا را در واقع نوعی میمون خاص میداند که نزدیک آب زندگی میکند.
و اما آخرین نظریه میگوید کاپاها از افسانه های آینوها می باشد. آینوها نژادی هستند که در جزیره شمالی ژاپن یعنی هوکایدو زندگی میکنند و دارای اعقاب مغولی میباشند. آینوها در طول تاریخ همواره توسط دیگر ژاپنی ها تحقیر شده اند و امروزه تعدادشان چندان زیاد نیست (خوانندگان قدیمی تر شاید فیلم مستندی درباره زندگی سخت آینوها که در دهه 60 بارها از تلوزیون پخش شد را بیاد بیاورند).
گروهی هم کاپا را موجودی زنده میدانند که مخفیانه در آبها زندگی میکند. در این باره پیشتر توضیح خواهم داد.
میمون دست دراز یکی از خاستگاه های کاپا تلقی میشود
طرح هایی از کاپا در یک کتاب قدیمی
کاپا در فرهنگ امروز ژاپن
کاپا در فرهنگ و گفتار روزمره ژاپنی ها هنوز هم جایگاه ویژه ای دارد. بعضی از کلمات جالب در زبان ژاپنی که از کاپا در آنها استفاده شده به شرح زیر هستند:
کاپا ماکی: سوشی خیار (بدلیل علاقه کاپا به خیار)
اوکاپا: مدل موی کاپایی!
کاپا: نوعی بارانی از پوشال که اغلب کشاورزان در قدیم از آنها استفاده می کردند.
به علاوه داستان ها و ضرب المثل های زیادی هم درباره کاپا وجود دارد که از حوصله این متن خارج است. در کل کاپا ها بسیار پایبند به قول و قرار هستند. مثلا داستان هایی وجود دارد که چگونه یک انسان و کاپا با هم روبرو شدند. انسان با کاپا شرط بندی میکند که اگر بتواند کاپا را در سومو (کشتی ژاپنی) یا شوگی (شطرنج ژاپنی) شکست دهد، کاپا به خدمتش در آید.
کاپا در خدمت کشاورز
اگر در ژاپن از کنار رودخانه ای خطرناک عبور کنید ممکن است تابلویی ببینید که شما را از شنا در محل بدلیل وجود کاپا نهی می کند!شنا نکنید – خطر کاپا!
کاپاهای زیادی در کارتون های ژاپنی وجود دارند که البته اغلب موجودات مهربانی میباشند.
کاپا در انیمیشن های ژاپنی
اعتقاد به وجود کاپا
همان گونه که اشاره شد گروهی بر این باورند که کاپاها واقعا وجود داشته اند (یا حتی دارند). یکی از نظریات در اینباره میگوید کاپاها در واقع موجودات بیگانه ای از سایر کرات هستند. اساس این نظریه مشابهت کاپا با بیگانگان است. رنگ هر دو سبز است (اکثر بیگانگان دیده شده سبز بوده اند) بعلاوه چهره هر دو تا حدی شبیه است، مثلا چشمهای درشت. برای این نظریه شواهدی وجود ندارد چرا که اصولا ژاپن از کشورهایی نیست که دیدن سفینه های فضایی از آن زیاد گزارش شود.دومین نظریه میگوید کاپا در واقع موجودی است که واقعا در زیر آبها زندگی می کند (چیزی مثل هیولاهای آبی). نگارنده برای این نظریه تنها دو مدرک یافت کرده که چندان قابل اتکا نیستند. اولین مورد عکسی است که سالها پیش در یکی از مجلات ژاپنی چاپ شده و موجود دیده شده راکاپا معرفی کرده است.
تنها عکس از کاپا (تایید نشده)
عکس فوق هیچگاه تایید نشد. مورد دیگر دستی است که گفته شده به کاپا تعلق داشته و در معبدی در ژاپن وجود دارد. این مورد هم چندان معتبر به نظر نمیرسد.
دست کاپا؟
به هر صورت نظر فوق با توجه به کمی مدارک چندان قابل قبول به نظر نمی رسد، بخصوص اینکه رودخانه های داخلی ژاپن چندان عمیق نیستند که بتوان گفت اعماق ناشناخته زیادی وجود دارد. اشخاصی در ژاپن هنوز هم بدنبال کاپا هستند ولی مورد قابل قبولی یافته نشده است (مثلا http://www.sonic.net/~anomaly/oniko/epaug99.htm#places).
چند منبع
نیما – سن شیا، تایوان
پ . ن : با تشكر از نيماي عزيز بابت تهيه و ارسال اين مطلب. در آخر توضيحاتي ديگر و عكسهايي كه ادعا ميشود مربوط به كاپا است.
کاپّا (کانجی 河童 هیراگانا かっぱ ، کاتاکانا カッパ) به معنی جن آب ، جانور افسانه‌ای است . این جانور نوعی جن آب در فولکلور ژاپنی است . در دیانت شینتو کاپا خدائی از خدایان آب سویی‌جین 水神 به شمار می‌آید .
بیشتر نقاشی‌ها و نمایش‌ها کاپا را به صورت جانوری در حجم کودک و دارای اندام شبیه آدمیزاد مصور میکنند ، ولی اندامش نزدیکتر به شکل میمون یا قورباغه است . بعضی نقاشی‌ها صورت آن را شبیه به میمون ، و بعضی آن را نوک‌دار شبیه لاک پشت ، یا شبیه به مرغابی مصور میکنند . معمولاً کاپا در نقاشی‌ها دارای کاسه‌ای کلفت (مانند کاسهٔ لاک پشت) و پوستی پولک‌دار می‌آید . رنگ پوست آن از سبز تا زرد تا آبی تغییر می‌یابد .
کاپا ساکن تالاب‌ها و رودخانه‌های ژاپن است ودارای ویژگی‌های گوناگونی است که برای سکونت در آب کمکش میدهند ، همانند دست و پای پرده‌دار . گاهی گفته میشود که کاپا مثل ماهی حس بوئیدن دارد ، و البته میتواند مثل آن در آب شنا کند .
برجسته‌ترین ویژگی کاپا تورفتگی پر از آب در سر اوست . این حفره را مویی کوتاه (مانند آرایش موی پسر بچه‌ها) احاطه میکند . راز نیروی عظیم کاپا در این آب موجود در حفرهٔ سر نهفته است ، و هنگامی که کسی مواجه با کاپاکاپا دارای حس لیاقت وسلیقهٔ عمیقی است ، و بدینسان اگر کسی به او درود بگوید ، وی ناچار به خم شدن ( شیوهٔ درود ژاپنی‌ها) میشود و آب موجود در حفره‌اش می‌ریزد حتی در حالی که بداند که در نتیجه نیروی عظیمش را از دست خواهد داد . پس از ریختن آب کاپا به صورتی ضعیف میشود که حتی ممکن است که بمیرد . هرچند در داستان‌های دیگر آمده است که آب موجود در حفره برای این است که کاپا بتواند در خشکی حرکت کند ، و هنگامی که آبش خشک میشود دیگر توانائی جنبش را از دست میدهد . میشود میتواند از این عیب استفاده کند .
کاپا آشوبگر بدجنسی است . شوخی‌هایش از شوخی‌های ساده گرفته (مانند اخراج باد شکم و بدن خانمها را دیدن) تا رفتارهای جدّی و بسیار بد را شامل میشود (مانند دزدی محصولات، بچه دزدی کردن ، یا تجاوز جنسی به زنان). در حقیقت ، کودکان از محبوب‌ترین غذاهای کاپاهای پرخور هستند , و با خوردن آدمهای بالغ هم اشکالی ندارند . آنها روده‌ها ، خون و جگر طعمه‌شان را با مکیدن از راه سوراخ کون می‌خورند .
هر آینه ،کاپاها تماما با انسان دشمن نیستند . آنها دربارهٔ تمدن بشری کنجکاو هستند و به آسانی با زبان ژاپنی سخن می‌گویند و آن را می‌فهمند . کاپاها گاهی اگر با کسی روبرو شوند , از وی طلب میکنند که سومو یا شطرنج ژاپنی با ایشان بازی کند . کاپا حتی ممکن است که با انسان دوست شود (البته در مقابل هدیه و به ویژه خیار ! محبوب‌ترین خوراک پس از کودکان !) . بعضی اوقات قبل از شنا در رودخانه‌ها و دریاچه‌ها ، والدین نام خود و فرزندانشان را بر خیار می‌نویسند و آن را در آب می‌اندازند تا کاپا ها آرام شوند و آنان در آب ایمن باشند .
پس از دوست شدن با کاپا ، وی در کارهای زیادی آدمیزاد را کمک میدهد ، مانند آبیاری زمین . علاوه بر آن ، کاپاهاکاپاهای مفید پیدا میشود . اضافه بر آن , کاپا را می‌توان برای کمک گول زد . به علت حس لیاقت وسلیقهٔ عمیقی که کاپا دارد ، اگر کسی توانست از وی قول بگیرد که کمکش دهد ، کاپا سوگند و قولش را نخواهد شکست و ناچار به وعده‌اش عمل خواهد کرد . در پزشکی بسیار دانا هستند و حتی گفته میشود که آنها شکسته‌بندی استخوان را به آدمیزاد یاد دادند . به علت این کردارهای نیک ، بعضی معابد برای عبادت بخصوص
http://fa.wikipedia.org
Kappa mummy at the National Museum of Ethnology, Leiden (Netherlands)
Kappa mummy at Zuiryūji Temple, Osaka
