کافه تلخ

۱۳۸۹ اردیبهشت ۲۵, شنبه

پری های خوب, پری های بد



پریان قصه ها

پری موجودی افسانهای بسیار زیبا و فریبا در داستانهای عامیانه و سنتی فارسی است.شاعران زیادی در ادبیات فارسی پری را مظهر زیبای دانسته اند.
مثلا نظامی پری را رد کنار حوری بکار می برده، حافظ از پری روی، مولوی از پری پیکر استفاده کرده که مه اینها زیبایی و دلربایی را القا می کنند. اما پریان همیشه زن نیستند و در داستانهای عامیانه فارسی پریان مذکر هم دیده می شوند.

دختر شاه پریان
در داستانهای فارسی دختر شاه پریان انچنان زیباست که ازدواج با او به صورت ارزو در امده و در قصه های عامیانه بارها از عشق ورزی و ازدواج قهرمانان داستان با پریان بویژه دختر شاه پریان یاد شده است مثلا اسکندر در اسکندر نامه با دختر شاه پریان ازدواج میکند.

سام و عشق یک پری
در سام نامه, یک پری عاشق سام می شوداما سام دلباخته دختر خاقان چین است و همواره از پیوند با پری سرباز می زند. پری نیز با افسون خود پریدخت دختر خاقان چین را به دریای چین می اندازد به این ترتیب پریان از کسانی که به عشقشان پشت کنند انتقام م یگیرند.

هزارو یک شب و پریان
در هزارو یک شب پری جنیه نامیده می شود در حکایت "ملک شهرمان و قمر زمان" پریان باعث می شوند پسرو دختری بهم عشق بورزند.

پری ها کجا زندگی میکنند؟
در قصه ها جایگاهشان چشمه سارها, چاه خانه ها می دانند انها بیشتر در مکان های مرطوب به سر می برند چنانچه گویی پری بگونه ای با اب و رطوبت پیوند دارد. در داستانهای فارسی هم جایگاه پریان یا در چاه است یا دریا و یا رد نهر و چشمه به سر می برندو به ابتنی و شست و شوی مشغول اند.پری ها گاه نیز در زیر زمین پنهان اند در بعضی داستانها جای انها کوه قاف است.

پری پنهان و تندرو
در زبان و ادب فارسی پریان از دیدگان انسانها پنهان اند.انها به سرعت در حرکتند. انها بال و پر دارند و رد هوا پرواز می کنند و پیش از انکه به زمین فرود ایند دودو ابر در اسمان پدیدار می شود.

چه شکلی هستند؟
چهره ای شبیه ادمی دارند اما اندام انها به مرغ و پاهایشان به چهار پایان شبیه است در قصه ها بعضی از پریان با ادمها همزادند و چهره انها همانند چهره انسان همزادشان است.

پری جلد دارد
پریان برای ابتنی از جلدشان بیرون می ایند اگر کسی جلدشان را برباید نمی تواند بگریزد.انها همیشه با نگرانی ابتنی می کنند.

رابطه پری و نارنج
پریها گاه رد میوه ه ایی شبیه نارنج و انار پنهان می شوند. اگرچه دختر نارنج و ترنج در قصه ها به صراحت پری معرفی نشده اما ویزگی های پری را دارد.

شاهنامه و پری
بهرام چوبین را گورخری به دنبال خود می کشاند تا به کاخ زنی راه می یابد و مهمانش می گردد هنگامیکه از وی جدا می گردد رفتارش تغییر می کند اگرچه زن یاد شده به صراحت پری یاد نشده اما اسوب داستان ماند داستانهای عشق پریان است.

پری های خوب پری های بد
در داستانهابا دو گروه پری روبرو هستیم. گروهی که ادمها را می ازارند زهر در چشمها می ریزند انسانها را می ربایند و سر دلباختگان خود را می برند ,خوراک انها را استخوان ادیزاد ذکر کرده اند.
گروهی دیگر پریان خوش رفتارند که اهریمنان انها را می ازارند پریان خوب در قصه ها با جادوی خود به قهرمانان داستان یاری می رسانند یا انها را راهنمایی میکنندکه با برگ درختهای سحرامیزچگونه دردها را درمان کنند.
پریان بد از نام خدا می گریزند و ادمها را گرفتار طلسم و جادو میکنند و قتی قهرمانان طلسم را می شکنند گنج و سرمایه پریان را به دست می اورند.

پری ها همه جای دنیا هستند.
داستان های پریان بخشی از ادبیات بسیاری از مردم جهان را تشکیل می دهد که برخی ویژگی انها مشترک است مثلا پریان با جادوی خود به نوزادان خصلت های خوب و بد می دهند, اندیشه های دیگران را در می یابند و از اینده خبر می دهند, دارای کاخهاو سفره های رنگین اند, اشیا واشخاص را با جادوی خود بصورت های گوناگون در می اورندو گنج و سرمایه سرشار دارند که به دیگران می بخشند.

پری و شیشه
در بسیاری از موارد رد ادبیات فارسی و قصه ها پری یا جن هم در چاه سکونت دارد. در مرزبان نامه امده است که افسونگران و جن گیران پری را در شیشه می کنند و در غزلیات مولانا نیز به این موضوع اشاره شده است.

(مثنوی دفتر ششم بیت1498)