کافه تلخ

۱۳۸۶ دی ۲۵, سه‌شنبه

دین یک واقعیت است". صادق عنقا

"

"دین یک واقعیت است". «اِنَّ الدّینَ لَواقِع» (هرآینه دین است واقع) قرآن کریم سوره الذاریات51/ آیه 6

عملکرد افراد در ارتباط با دین و دینداری غالباً بر محور یکسری باورهای عقیدتی مجهول و جهات آداب و رسومی می­باشد و اکثراً به دلایلی از قبیل ترس از مجازات، امید به پاداش جهت اعمال نیکو، غلبه بر ترس و احساس گناه، حصول آرامش روان و یا انگیزه­های اجتماعی و فرهنگی به عقاید خود قوت می­بخشند.1 زمانی که از این افراد سؤال می­شود که: «اعتقاد شما به وجود خداوند متعال برچه اساسی است؟» اکثراً پاسخ می­دهند که یک حسّ درونی پایه و اساس اعتقاد آنان می­باشد. اما نکته مورد توجه در این جا این است که آیا می­توان با تکیه بر حسّیات، خداوند را شناخت؟2

داستان زیر از مولوی بیانگر این نکته است که حسّیات در محدوده قادر به شناخت واقعیت نیست و شناخت واقعیت براساس شهود و یقین میسر می­گردد.

پیـل انـدر خانـه­ای تـاریـک بـود*****عرضـه را آورده بودنـدش هُـنُـود

از بـرای دیـدنـش مـردم بـســـی *****اندر آن ظلمت همی شد هـر کسـی

دیدنش با چشم چون ممکـن نبـود *****اندر آن تاریکی­اش کف می­بسـود

آن یکی را کف به خرطوم اوفتـاد*****گفت همچون ناودان است این نهاد

آن دگر را دست بر گوشش رسیـد*****آن بر او چون بادبیـزن شـد پـدیـد

آن یکی را کف چو بر پایش بسود*****گفت شکل پیل دیـدم چون عمـود

آن یکی بر پشـت او بنهـاد دســت*****گفت­خود­این­پیل چون تختی بُدَست

همچنین­هریک­به جزوی چون رسید*****فـهـم آن می­کـرد هر جـا می­تَنیـد

از نظـرگـه گفتشــان شـد مختلـف*****آن یکی«دالش»لقب­داد این«الف»

در کف هر کس اگـر شمعی بُـدی*****اختلاف از گفته­شـان بیرون شدی3

حجابها و پرده­های غفلت زمانی از میان برداشته می­شوند که در پرتو نور، واقعیت تجلی یابد. در آنجا است که برداشتهای محدود در چهارچوب عملکرد حسیات در هم شکسته و واقعیت همانطور که هست قابل شهود بوده و علم و یقین جایگزین شک و تردید و هرگونه اختلاف نظر می­گردد.

بنـا بر فرمایش خداوند در قرآن کریم: «دین یک واقعیت است.» واقعیـت دیـن را می­بایست شناخت و کشف نمود. عرفان چگونگی شناخت واقعیت دین را تعلیم می­دهد.

حضرت صلاح­الدین علی نادر عنقا، پیر اویسی می­فرمایند:

«عرفان از لغت «عَرَفَ»، به معنی «شناخت» مشتق گردیده است و به معنی شناخت خداوند و دریافت علم مکنون و اسرار هستی می­باشد. عرفان راه پیامبران است، زیرا که پیامبران واقعیت دین را از طریق شناخت واقعیت خود، که نهایتاً به ارتباط مستقیم و شناخت خداوند می­انجامد، کشف نموده­اند. بدین دلیل من عرفان را واقعیت دین تعریف نموده­ام.»4