اصوات، جهان ما را در برگرفته اند و این در حالی است که اغلب ما نسبت به مفهوم آنها و تأثیری که بر ابعاد باطنی ما دارند بی توجهیم.
● نگاهی به نقش صوت در جهان درون
«و در ابتدا کلمه بود.
و خداوند جهان را از کلمه آفرید و از صوتی ویژه خلق کرد.
آوایی مقدس، که آهنگ جهان بود و جهان، هم آهنگ با آهنگ کلمه بود و همه چیز موزون می نمود.
و جز آوای کلمه چیزی به گوش نمی رسید.
همه هستی و هست، با صوت کلمه به رقص آمد و هم آوا گشت و بی وقفه کلمه را می خواند...».
اصوات، جهان ما را در برگرفته اند و این در حالی است که اغلب ما نسبت به مفهوم آنها و تأثیری که بر ابعاد باطنی ما دارند بی توجهیم. جهان ما، جهان اصوات است و لازم است اکنون که در حال تجربه این جهان و کیفیت های آن هستیم، مفهوم و معنای اصوات این جهان را هرچه کامل تر شناخته و الگوهای بنیادین آن را درک کنیم. البته چنین کاری برای انسان این عصر، بسیار دشوارتر از روزگاران کهن است چرا که از حدود سه قرن پیش با شروع انقلاب صنعتی، زمین، آرامش طبیعی خود را از دست داد و همه جا پُر شد از همهمه و سر و صدای در هم و آشفته ناشی از کارکرد ماشین ها و دستگاه های صنعتی. این گونه بود که ما از صداهای طبیعی جهان به دور افتادیم و ذهن ما توجه به مفهوم نهفته در اصوات را در پس شلوغی ها و آشفتگی ها نادیده گرفت و به فراموشی سپرد. اکنون حتی زیرِ دریاها نیز پُر از سر و صداست. این در حالی است که در روزگاران قدیم، تنها صداهایی که در زمین طنین انداز می شد، اصوات برخاسته از دل طبیعت بودند، صداهایی که در پسِ هریک، معنا، مفهوم و انرژی خاصی نهفته بود. به همین دلیل نیز تأثیرات باطنی اصوات طبیعت از دوران کهن برای انسان، شناخته شده بود.
به طور کلی باید گفت که آنچه عموماً در مورد اصوات می شناسیم و تجربه می کنیم، تنها بخش کوچکی است از اصواتی که در جهان وجود دارد. امواج «فراصوت»(۱) و «فروصوت»(۲) نمونه هایی از این اصوات اند. ما مستقیماً توانایی دریافت چنین اصواتی را نداریم ولی موجوداتی در زمین وجود دارند که این صداها را می شنوند و از طریق آنها با همدیگر و با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار می کنند (نمونه آشنایی از این موجودات، دلفین ها و خفاش ها هستند). در واقع باید گفت که محیط طبیعی زمین ممّلو از چنین اصواتی است که هر یک، نشانه ها و مفاهیم خاصی را در دل دارد. به عنوان مثال، شواهد و مطالعات علمی چند سال اخیر حاکی از آن است که پدیده هایی نظیر شفق های قطبی (نورهای شمالی) و یا حتی زمین لرزه، هر یک الگوی فروصوتی خاص خود را دارند و برخی از گونه های حیوانات، قادر به تشخیص این الگوها هستند.
اما اصوات طبیعی، منحصر به اصوات زمینی نیست چرا كه اینك اخترفیزیکدانان موفق به شناسایی و ثبت اصواتی شده اند که از اعماق کیهان منتشر می گردند. هر یک از این اصوات کیهانی دارای الگوی ارتعاشی خاصی است، برخی همانند یک طنین دامنه دار هستند، برخی مانند صدای قلب، حالت ضربانی دارند و غیره. یکی از شگفت انگیزترین اصواتی که منشأ فرازمینی دارد، صوتی است که از آن با نام «آوای آفرینش» یاد می شود. این آوای کیهانی یکی از اسرارآمیزترین پدیده های جهان است. فیزیکدان ها دریافته اند که در زمان آفرینش جهان، این آوا، تمامی جهان را در برگرفت. این صدای کیهانی، اولین صدایی بود که در جهان ما طنین انداز شد و هنوز هم پس از گذشت میلیاردها سال، طنین آن در سرتاسر کیهان گسترده است.
همان طور که بیان شد، این صدا با تمامی اصوات دیگر جهان تفاوت دارد، چرا که هر صوتی در جهان از منبع خاصی منتشر می شود و هر چه از منبع مزبور دورتر شویم، صدا را ضعیف تر دریافت خواهیم کرد اما آوای آفرینش، صدایی فراگیر و بدون مرکز است که در تمامی هستی گسترده شده و از تمامی نقاط کیهان نیز با شدت یکسان قابل دریافت است. به عبارتی هیچ تفاوتی نمی کند که در کجای جهان باشیم، چه در زمین و چه در دوردست ترین کهکشان می توان این انعکاس کیهانی، این نخستین صدای جهان را با شدتی یکسان دریافت نمود. اخترفیزیکدانان این صدای آغازین را «صدای زمینه کیهانی»(۳) نامیده اند. برای بهتر شنیدن این صدا لازم است از همهمه های زمینی دور شویم و به آسمان برویم. در آنجاست که بهتر از هر جای دیگر می توان به این آوای کیهانی گوش سپرد.
به همین دلیل نیز فیزیکدان ها برای مطالعه این صدای کیهانی، ماهواره هایی را به فضا ارسال می کنند تا دقیق تر بتوانند این آوای اسرارآمیز هستی را مطالعه کنند. شواهد علمی حاکی از آن است که اسرار بسیاری در مورد آفرینش جهان در دلِ این صدا نهفته است، و حتی اسراری در مورد آنچه پیش از آفرینش به وقوع پیوسته و همین طور اسرار جهان هایی که در ابعاد دیگر هستی خارج از ابعاد جهان ما پنهان هستند.
به طور کلی می توان گفت که صوت، پُلی است مابین جهان درونی و بیرونی. ما به کمک صدا در جهان بیرونی با همدیگر ارتباط برقرار می کنیم و بدین ترتیب صدا، نقش واسطه ای را مابین ما (جهان درونی ما) در جهان بیرونی ایفا می کند. به عبارتی می توان گفت که صوت، یکی از ابزار ارتباطی ارواحی است كه (به شكل انسان، حیوان و ...) این جهان را تجربه می کنند. وقتی آوای یک مرغ غواص در فضای مِه گرفته دریاچه طنین انداز می شود و ما آن را می شنویم، در واقع درون ماست که با همدیگر ارتباط می گیرد. بدین ترتیب، آگاهی مرغ غواص در درون ما طنین انداز می گردد. همین طور وقتی به صدای ریزش آبشار گوش می دهیم، نوعی ارتباط درونی مابین ما بر قرار می شود.
اهمیت صوت در مقوله ارتباط روحی در این جهان به حدی است که هنگام برقراری ارتباط روح هستی با روح فردی (زمانی که در حال تجربه این جهان است) که مهم ترین رویدادی است که ممکن است در این جهان به وقوع بپیوندد، غالباً این ارتباط با حس درونی صدا همراه است، صدایی نظیر وزش باد و... .
درواقع می توان گفت که هر صدایی در جهان ما، حامل نوعی آگاهی است. این آگاهی از هستی و ارتعاشات درونی منبع صدا منتشر می شود و به همین دلیل نیز گوش کردن به اصوات جهان می تواند سطح آگاهی انسان را تغییر دهد.
تألیف: شهاب شعری مقدم
