گناه فرشته ای با نام فطرس چه بود که به خاطرش مجازات شد؟
آیا فرشتگان قادرند در حد حتی خیلی ناچیز و جزیی عصیان کنند ؟
آیا فرشتگان موجوداتی مختارند؟ اگر مختار نباشند که مجازاتشان عادلانه نیست؟ و اگر مختار باشند و قادر بر انجام خطا یا اشتباه یا گناه چگونه اداره ی بسیاری از امور حیاتی عالم (مثل واسطه ی وحی بودن تقسیم روزی ها گرفتن ارواح و قبض روح و ...) به دست آنهاست؟
لطفا مرا راهنمایی کنید
با تشکر و التماس دعای فراوان
به امید ظهور
پاسخ :
با سلام
دوست محترم
در مورد فطرس كه یكی از فرشتگان الهی است، روایات متعددی داریم كه مضمون و محتوای آنها یكسان است. در روایتی میخوانیم: فطرس فرشتهای بود كه گرداگرد عرش الهی در گردش بود و درباره دستوری از اوامر خداوند كوتاهی و سستی ورزید. بالش به كیفر این نافرمانی چیده شد و به یكی از جزیرهها تبعید گردید. هنگامی كه امام حسین(علیه السلام) متولد شد، جبریل(علیه السلام) برای عرض تبریك به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به سوی زمین فرود آمد و در راه با فطرس دیدار كرد. جبریل(علیه السلام) به وی پیشنهاد كرد، برای عرض تبریك و تهنیت، با او نزد پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) برود. هنگامی كه جبریل(علیه السلام) او را به حضور پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) برد، به امر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، بالش را به بدن پاك امام حسین(علیه السلام) مالید و سلامتی اش را بازیافت.
عدهای از بزرگان معتقدند، داستان فطرس با آیات صریح قرآن كه ویژگیهای فرشتگان را برشمرده، آنها را بندگان مطیع و كریم و شایسته خداوند معرفی میكند و از هر نوع سرپیچی و نافرمانی پیراسته میداند، سازگاری ندارد؛ پس باید این گونه روایات را نادرست شماریم؛ و به فرض درستیشان، بدان سبب كه نكتهای فراتر از ادراك ما دارند، باید علمش را به اهلش یعنی اولیای برگزیده الهی واگذاریم و خود را در فهم آن ناتوان بدانیم.
در مقابل، عدهای بر این باورند كه فرشتگان اصناف و درجههای گوناگونی دارند. گروهی مقرّبند و گروهی در درجه پایینتر جای گرفتهاند. آیاتی كه هر گونه نافرمانی و سرپیچی را از فرشتگان نفی میكنند، به فرشتگان مقرب مربوط است. فطرس از فرشتگان مقرب نبود تا از هر نوع سركشی پیراسته باشد؛ به ویژه آن كه تخلّف و سرپیچی فطرس در برخی روایات كندی و سستی ورزیدن خوانده شده كه نوعی ترك اولی است نه گناه و عصیان.
در مورد قسمت دوم سوال،به نظر مى رسد كه فرشتگان، از عقل محض آفریده شده اند. به خوبى ها و نیكى ها گرایش دارند و این گرایش هم به طور جبرى صورت نمى پذیرد، بلكه از روى اختیار است؛ ولى اختیار و انتخاب در مورد آن ها چون با مانعى روبرو نیست، یك مسئله طبیعى و عادّى است؛ از این رو انجام طاعات درباره فرشتگان، مطابق طبع و فطرت آنان است؛ ولى انسان گرچه داراى عقل است، بُعد مادّى و جسمى و خواص و ویژگى هاى حیوانى و تمایلات شیطانى در وجودش هست؛ از این رو گرایش وى به خیرات و نیكى ها مواجه با تمایلات نفسانى و شیطانى است؛ بنابراین انتخاب و گزینش در انسان نیاز به مجاهده با نفس دارد، و انسانى كه با نفس خویش مجاهده كند، بسیار ارزشمند بوده بر فرشتگان هم برترى مى یابد.
بنابراین، فرشتگان موجودات مختارى هستند كه اختیار آن ها به خاطر مناسبت با فطرت سرشتشان، همواره در جهت نیكى و صلاح مى باشد. لذا اداراه امور حیاتی عالم از ناحیه ایشان مورد تهدید نیست.
در صورت نیاز مجددا در خدمت شما هستم.
موفق باشید.
مشاور : احمدی
