اغلب انسان ها از نابساماني افكار و عدم تمركز در زندگي رنج مي برند. قديمي ترين شيوه ي علمي براي تمركز وضعيت هاي مراقبه و تمرينات روحي است كه در سيستم يوگا مطرح مي باشد.
تمركز يك حالت ذهني و رواني است كه در اثر ايجاد تعادل بين ساختار جسمي و رواني حاصل مي شود و تا زماني كه ما توفيق پاك سازي جسم و روح را پيدا نكنيم، ايجاد تمركز ذهني غيرممكن است. زماني كه ذهن توانايي دارد روي يك موضوع فيزكي يا رواني توقف كند و از آن منحرف نشود، حالتي ايجاد مي شود كه به آن تمركز ذهن مي گويند. مراقبه يا مديتيشن مرحله ي تكامل يافته ي اين حالت است. حالت تمركز ذهن در زندگي بسيار مهم است.
ذهن مانند امواج نور معمولي است كه امواج آن پراكنده هستند اما ذهن در حالت تمركز مانند نور ليزر است كه بسيار قوي است و امواج آن هم فاز مي باشند.
فقط افرد با ذهن متمركز قادرند آنچه را كه تصميم مي گيرند عملي كنند و اراده ي قوي داشته باشند. يك ذهن متمركز، زندگي روزانه را وسعت مي بخشد. تمركز يعني كانوني كردن ذهن روي يك نقطه، كه مي تواند روي شمع _ كوه _ رودخانه _ ماه _ آسمان _ تصوير شخصي مقدس _ گل و گياه _ حيوانات و ... صورت گيرد.
گاهي اوقات در زندگي اتفاقي مي افتد كه ساعت را به لحظه تبديل مي كند. مراقبه، آگاهي را چنان عمق مي بخشد كه ساعات به صورت لحظه اي كوتاه احساس مي شوند.
تمركز سفر به اعماق است و جايي كه زمان بي مفهوم مي شود (گذر زمان براي مرتاضان بسيارسريع است) براي رسيدن به تمركز و مديتيشن بايد اول به آن اعتقاد داشت و تمرينات روحي را هر روز سر ساعت به طور منظم و مداوم انجام داد. حركت در مراقبه مانند حركت كرم بر درخت است كه از برگ به ريشه مي رسد.
ما با تمركز در واقع سعي مي كنيم به ريشه يا اصل حقيقت برسيم. وقتي كه پيشرفت در حالت مراقبه آغاز مي گردد حساسيت فوق العاده اي نيز ايجاد مي شود و شما حتي صداي فرو افتادن قطره ي آب را احساس مي كنيد. مراقبه، اعصاب را آرام مي كند، ذهن را پاك مي كند.
سلامت را افزايش مي دهد.
مراقبه منبع حيات است و بينش جديدي از زندگي را به انسان عطا مي كند.
بنا به گفته ي متخصصان يوگا يكي از مهم ترين، سودمندترين و ساده ترين روش هاي تمركز ذهن تراتاكا نام دارد. تراتاكا يك كلمه ي سانسكريت است و به معناي ثابت خيره شدن است. تراتاكا عبارت است از خيره شدن به يك نقطه يا موضوع بدون آنكه پلك ها به هم بخورند. اين عمل كانوني كردن چشم ها است و انعكاس آن بر ذهن مانع مي شود كه چيزهاي ديگر به ذهن راه پيدا كند. كيفيت روشن بيني و تله پاتي برخاسته از تمرينات تراتاكاست.
در تراتاكا ثبت عادات با افزايش امواج آلفا مواجه مي شوند كه دال بر كاهش بيناني و توجه به دنياي بيرون است. وقتي امواج آلفا عمل مي كنند، مغز اعمالش را در سطحي مخصوص متوقف مي كند. كيفيت روشن بيني و تله پاتي برخاسته از تمرينات تراتاكا است. اشكالي از تراتاكا وجود دارد كه انسان را در پيدا كردن اموال به سرقت رفته كمك مي كند.
شفا دادن هم مرحله اي است كه با انجام تراتاكا عملي مي شود. يكي از بهترين روش هاي تراتاكا، تراتاكا روي شعله ي شمع به روش دروني و بيروني است.
در تاریكي بايد چهار زانو نشست سه دقيقه به شمع خيره مي شويد و 25 دقيقه مشاهده ي انعكاس شمع در چيدآكاش كه مرتب در رفت و آمد است. نتيجه ي اين تمرين اين است كه هر موقع شما به موضوعي فكر مي كنيد آن موضوع را روشن مشاهده مي نماييد. به اين حالت دهارنا مي گويند. تمركز روي شمع در دفع بيماري هاي چشم _ درد چشم _ سردرد _ ميگرن _ نزديك بيني _ پير چشمي و حتي آب مرواريد مؤثر است و حتي در درمان افسردگي _ حساسيت _ بي خوابي _ اضطراب _ ترس _ كندذهني و ضعف حافظه بسيار مؤثر است و اثر عجيبي روي آجناچاكرا و بافت خاي مغز دارد.
يوگي ها با تجربه ي تمرين كچاري مودرا توانسته اند نكتار را در سطح وشيودهي نگاه دارند و 40 روز زنده ماندن را زير خاك تجربه كنند در اين حالت است كه بدن مانند يك جسد شده و فركانس امواج مغز به صفر مي رسد.
با تمرين چايا اُپاسانا كه خيره شدن به سايه است شخص مي تواند هاله ها _ آگاهي دقيق از زمان مرگ و خطرات قريب الوقوع را دريابد.
تهيه كننده: قاسم حمزوي
نيروي چي
نيرو يا انرژي چي يا شي پديده اي است كه قرن ها پيش در چين و بين اساتيد سبك هاي رزمي شناخته شده بود. بوديدهارما كه او را به نوعي مبدع هنرهاي رزمي چين مي دانند به اهميت اين نيرو پي برده بود و در تمرينات خود از آن استفاده مي كرد. اين نيرو كه درون انسان است يكي از مجهول ترين، قابل بحث ترين و اسرار آميزترين نيروهاي وجود آدمي است كه گاهي اوقات به حسب تصادف نيرو بيدار مي شود.
گاهي اوقات انسان در مواجه با خطر يا مادري كه فرزندش را در شعله هاي آتشي مي بيند چنان قدرت و شجاعتي پيدا مي كند كه خود شخص هم از وجود آن متعجب مي شود اين همان نيروي چي مي باشد كه در سيستم رزمي تا یچي چوان يا با انجام تكنيك هاي تنفسي خاصي در يوگا يا ساير ورزش هاي رزمي اين نيرو را بيدار مي كنند. سرچشمه ي اين نيرو را ناف انسان كه مركز قدرت انسان به شمار مي آيد.
در فرهنگ كشور چين، چي به معناي گاز _ هوا _ نفس _ انرژي _ قدرت حياتي و نيروي ذاتي مي باشد. چيني ها عقيده دارند اين نيرو در بدن تمام افراد جريان دارد و به صورت يك نيروي غيرمرئي و لمس نشدني توصيف شده است. در هندوستان به اين نيرو كنداليني _ در يونان پنوما و دربين عبريان به آن ريوآخ مي گويند. براي در ك اين نيرو نياز به تشريح ماهيت چي يا كنداليني و پراناياما داريم. پراناياما از دو كامه ي پرانا به معني تنفس و ياما به معني سكون گرفته شده است و معناي پراناياما علم كنترل تنفس بدن مي باشد يعني همان كاري كه يوگي ها انجام مي دهند.
يوگي ها عقيده دارند در هوايي كه تنفس مي كنيم غير از عناصر 21% اكسيژن 78% ازت و ... نيروي پرانا ماوراءِ تنفس قرار دارد و قابل رؤيت نيست. از نظر يوگي ها و متخصصان هنرهاي رزمي پرانا جوهر هستي و اساس زندگي و روح عالم است كه در تمام موجودات زنده وجود دارد. براي انجام بيدار كردن اين نيرو بايد تمرينات تنفسي خاصي را انجام داد.
يوگي ها مي گويند يك سلسله از مراكز عصبي كه تعدادشان بر 72000 مركز مي شود در بدن انسان وجود دارند كه از طريق فيزيولوژي شناخته نمي شوند و اين مراكز مخازن و وسيله ي گردش و دوران جوهر پرانا در بدن انسان هستند. به طور كلي در چين تنفس را چي مي گويند. زاهدان تائوئيست معتقد بودند اگر انسان در كوه ها زندگي كند و تمرينات خاص تنفسي، رزمي و ژيمناستيك را اجرا كند مي تواند چگونگي كنترل چي را در بدنش فرا گيرد.
چي در طول مسيرها يا كانال هايي كه نصف النهار ناميده مي شوند در سراسر بدن جريان مي يابد. در نقاط مشخصي كه در طول اين مسيرها وجود دارد نقاط اتصالي _ دروازه ها و دريچه ها نيز مي توانند در جريان چي دخالت كنند. نيروي چي در طول نقطه اي در ساعد جريان مي يابد مي تواند به وسيله ي مسير عميقي كه به جگر و طحال را همي يابد، به آن ها متصل شود و ارتباط پيدا كند. طب سوزني يكي از روش هايي است كه به منظور كنترل جريان چي انجام مي شود. تصور مي شود نيروي چي در تاي _ تي ين متمركز شده باشد. تاي تي ين نقطه اي است در حدود 8 سانتي متري زير ناف كه مركز ثقل بدن مي باشد. يكي از اهداف اوليه ي اعمال تنفسي، فكري و اجراي تمرينات رزمي عبارت است از:
استقرار و تقويت چي در آن نقطه.
اگر حركات فرم ها يا كاتاهاي ورزش هاي رزمي صحيح اجرا شوند به نحو مؤثري موجب توسعه ي جريان چي در سراسر بدن مي شود. به حيات دستگاه هاي داخلي بدن، مانند قلب _ كبد _ طحال _ كليه ها و ريه ها كمك مي كند و عضلات، رباط ها و استخوان ها را نيز در بدن محكم مي سازد.
تهيه كننده: قاسم حمزوي