سفرة ام البنين‌چگونه است ؟
سفرة ام البنين: اين سفره در ميان مردم برخى از شهرها و آباديهاي ايران به «سفرة مادر حضرت ابوالفضل» يا «سفرة مادر حضرت عباس» نيز شهرت دارد. سفره‌اي به نام «بى بى سه‌شنبه» را نيز در جاهايى، مانند خراسان (شکورزاده، 28) به حضرت فاطمة ام‌البنين، و در جاهايى ديگر مانند شاهرود (شريعت‌زاده، 2/390-394) به حضرت فاطمة زهرا (ع) نسبت داده‌اند و به نام آن دو بى‌بى «سفرة ام‌البنى» و «سفرة حضرت فاطمه» ناميده‌اند.
در پندار عامه، بى‌بى سه‌شنبه زنى نيکوکار بوده که در روز سه‌شنبه زاده شده، و سه‌شنبه ازدواج کرده، و سه‌شنبه نيز مرده است (اسديان، 200؛ شکورزاده، 40). شايد منسوب کردن سفره‌هاي حضرت فاطمة زهرا و فاطمة ام البنين به بى‌بى سه‌شنبه، به اين سبب بوده است که در گذشته سفره‌هاي نذري اين دو خاتون را در روز سه‌شنبه مى‌انداخته‌اند. هنوز هم در بعضى از مناطق ايران، آش ام البنين را در روز سه‌شنبه مى‌پزند و سفره‌اش را هم در اين روز مى‌اندازند (همو، 29).
ام البنين، اين مادر مقدس مثالى نيز در آيين اهداي نذري با حضور خود همچون يک ميانجى نمادي ميان آدميزادگان و پروردگار عمل مى‌کند و زمينة نزديکى نذر دهندگان را با خداوند براي برآورده شدن حاجاتشان و رهايى آنان از تنگى و سختى معيشت، فراهم مى‌نمايد.
19 - اسباب و خوراکيهاي سفرة ام البنين چيست؟
اسباب و خوراکيهاي سفرة ام البنين، ساده‌تر و کمتر از سفرة حضرت ابوالفضل است. قرآن، شمع، آينه، جانماز، مهر، تسبيح و کتاب دعا از اسباب مخصوص سفره؛ کاچى، نان، پنير، سبزي، ماست و آجيل مشکل‌گشا و خرما از خوراکيهاي نذري سفره است. آش و حلوا و پلو و چند گونه خوراکى و ميوة ديگر نيز از خوراکيهاي ديگر سفرة ام‌البنين است که برخى از آنها جنبة نذري، و برخى ديگر جنبة تشريفاتى دارد (نک: صفى‌نژاد، 401).
صاحبان نذر، بنابر نيتهايى که مى‌کنند، سفره‌هاي نذري خود را پيش يا پس از بر آورده شدن حاجاتشان مى‌اندازند و اهدا مى‌کنند. خوراکيهاي نذري را صاحب سفره، خود به تنهايى يا با مشارکت زنان حاجتمند و نذردار ديگر فراهم مى‌کند. مشارکت مردم در انداختن سفرة ام البنين به اينگونه است که هر کس هر نوع خوراکى را که نذر کرده است، تهيه مى‌کند و به صاحب سفره مى‌دهد که در سفره‌اش بگذارد.
حلال بودن اسباب و خوراکيهاي سفره و پولى که اين اسباب و خوراکيها با آن فراهم مى‌شود، همچنين پاکيزگى و مطهر بودن زنان شرکت کننده در پاي سفرة نذري از شرايط بنيادي در آيين سفره‌هاي نذري است. برخى نيز براي فراهم کردن مواد خوراکيهاي نذري سفره، دوشيزگان نابالغى را که فاطمه ناميده مى‌شوند و در پندار عامه پاک و معصوم انگاشته مى‌شوند، برمى‌گزينند.
